Research Information System
in: INTERNATIONAL AEGEAN CONFERENCES ON SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES-VII April 26-27, 2023, Assist. Prof. Dr. Mehmet Emin KALGI, Editor, IKSAD Global Publications, İstanbul, pp.753-763, 2023
Makale, Trickster'ın postmodernist kurgu malzemesi üzerindeki işlevsel rolünü ele almaktadır.
Trickster'ın sosyo-kültürel dönemlerin ve dünya görüşü kalıplarının değişiminde kültürel bir
kahraman olarak özelliklerinin analizi yapılmaktadır. Trickster teması yeterince anlaşılmamış ve
yeterince açıklanmamıştır. Arketip kavramının kurucusu Carl Gustav Jung, Trickster olarak insan
ruhunun tüm çokanlamlı ve çelişkili fenomenini tam olarak açıklığa kavuşturmamıştır. Ancak
birçok araştırmacıya bu arketipin amaç ve hedeflerini ortaya çıkarmaya çalışma fırsatı verdi ki biz
de makalemizde bunu yapmaya çalıştık. Ayrıca Trickster imgesinin işlevsel evrimini ve daha
yüksek bir gelişim aşamasında duran Kültürel Kahraman imgesine geçiş motifini de inceleyeceğiz.
Paul Radin, Carl Gustav Jung, E. M. Meletinsky ve diğer araştırmacıların çalışmalarını kullanarak,
Trickster'ın özünü, arkaik köklerini, masum modern postmodern insanda, iradesini ve eylemlerini kötü niyetiyle felç eden "şansın" elinde bir oyuncak gibi hissettiğinde ortaya çıkarmaya
çalışacağız. Yerleşik temelleri ve gelenekleri bozuyor gibi görünen ve mevcut düzene bir kaos
unsuru getiren, idealsizleştirmeye katkıda bulunan, idealin dünyasını gerçeğin dünyasına
dönüştüren Trickster'a neden ihtiyaç duyuyoruz? Trickster geleneksel olarak dünyalar ve sosyal
gruplar arasında arabuluculuk yapar, kültürel değerlerin aralarında değiş tokuş edilmesini ve
bilginin bilinmeyenler aleminden (Öteki Dünya) bilinebilirler alemine (Beyaz Işık) aktarılmasını
kolaylaştırır. Önce bilinemezler alemine girerek örtük olanı açık hale getirir.Trickster, kültürel kahramanın mevcut etik sistemi açısından ahlak dışıdır. İnsan toplumunun
dünyası ile Vahşi Doğa'nın ilkel dünyasının sınırında durur, bu nedenle sosyal bir insanın bakış
açısından gülünç, mantıksız veya bilinçsizdir. Daha sonra, Trickster imgesi kurguda da görülebilir.
Kurguda Trickster, dünyanın tehlikelerine ve sorunlarına karşı koymaya çalışan, zekâ ve kurnazlığa sahip bir kişi ya da yaratıktır. Edebiyatta hilekar, 'kültürel kahramanın' (E. M.
Meletinsky tarafından ortaya atılan bir terim) antagonisti ya da ikizi olarak da karşımıza çıkar.
Modern postmodern edebiyatta hilebaz, ilahi bir kökene veya doğaüstü güçlere sahip arketipik bir
karakter olarak korunur.
Anahtar Kelimeler: hilebaz, mit, arketip, kültürel kahraman, postmodern edebiyat.