COVID-19 pandemisi psikotik bozukluk hastalarını nasıl etkiledi? Depresyon dönemi umutsuzluk ve çaresizlik ile ilişkili miydi?


Temizelliler Z., Tüzün Y. C., Binbay İ. T., Akdede B. B., Alptekin K.

58. Ulusal Psikiyatri Kongresi, İzmir, Turkey, 19 - 23 October 2022

  • Publication Type: Conference Paper / Unpublished
  • City: İzmir
  • Country: Turkey
  • Dokuz Eylül University Affiliated: Yes

Abstract

GİRİŞ ve AMAÇ: COVID-19 pandemisi psikososyal stresin artmasına neden olmuştur. Artan stresten şizofreni hastalarının daha fazla etkilendiği düşünülmüştür. Bu araştırmanın amacı pandemi sürecinde psikososyal stresin şizofreni ve diğer psikotik bozukluk hastalarında depresif belirtiler üzerine etkisini incelemektir.

YÖNTEM: (Etik kurul karar no:2021/19-56 23.06.2021) Araştırma Haziran 2021-Mayıs 2022 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Psikotik Bozukluklar Birimi’nde, ICD-10 şizofreni ve diğer psikotik bozukluk tanılı hastalarla yürütülmüştür. Pandemi sürecindeki COVID bilgileri ve klinik belirtileri sorgulanmıştır. Depresyon ICD-10 ile ve umutsuzluk-çaresizlik ise likert tipi öznel puanlama ile değerlendirilmiştir. Analizler SPSS 24.0 kullanılarak ki-kare, t testi ve lojistik regresyon ile yapılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edilmiştir.

BULGULAR: 135 hasta (75 şizofreni, 25 şizoafektif ve 35 diğer psikotik bozukluklar) katılmıştır. Hastaların %63’ü erkekti; yaş ortalaması 46,0’ydı. Hastaların %42’si COVID sürecinde en az bir kez depresyon dönemi yaşamıştı. COVID sürecinde depresyon geçirme olasılığı yaş, cinsiyet ve eğitim durumuyla ilişkili değildi. Depresyon dönemi tanısı şizofreni dışı diğer psikotik bozukluk olanlarda (OO: 2,1 ve %95 GA: 1,0-4,4); hastalık süresi yüksek olanlarda (β: 0,08 ve [SH]: 0,02); psikotik alevlenme yaşayanlarda (OO: 3,5 ve %95 GA: 1,6-7,4); COVID geçirenlerde (OO: 3,6 ve %95 GA: 1,0-12,6); gelecek kaygısı fazla olanlarda (OO:3,1 %95 GA:1,4-6,4) daha yüksekti. Depresyon dönemi ikili II. kuşak antipsikotik kullananlarda (OO: 0,3 ve %95 GA: 0,1-0,7) daha düşüktü. Depresyon döneminin ise pandeminin neden olduğu umutsuzluk ve çaresizlik ile ilişkisi saptanmadı.

TARTIŞMA ve SONUÇ: Pandemi döneminde COVID geçiren hastaların mevcut izolasyon önlemlerinden etkilenmiş olabileceği ve depresif dönemi tetikleyebildiği; daha önce afektif belirtileri olan hastaların fazla etkilendiği söylenebilir. Psikotik alevlenmesi olan hastalarda depresif dönemin daha fazla tetiklendiği görüldüğünden; ikili ikinci kuşak antipsikotik kullanımının, monoterapiye göre psikotik alevlenmeyi azalttığı ve depresif dönemlerin daha az olduğu yorumu yapılabilir.