Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, cilt.7, sa.4, ss.751-760, 2019 (Hakemli Dergi)
Doğada, basınç, sıcaklık ve derişim farklılığı nedeniyle uçlaşma akımları meydana gelir. Doğal potansiyel (DP) yöntemi, yorumlama çalışmalarında geleneksel olarak kullanılagelen popüler jeofizik araç olup, bu yöntem uçlaşma akımlarının yarattığı doğal potansiyel farklarının ölçülmesine dayanır. Bu çalışmada, ısıl uçlaşma problemi kümelenmiş elemanlar ağı modeli ile çözülerek bir jeotermal alana uygulanmıştır. Bu yöntemin diğer geleneksel jeofizik yöntemlere kıyasla temel üstünlüğü, incelenen sistemin karmaşık doğası hakkında daha detaylı bilgi verebilmesidir. Bursa ili Çekirge Mahallesi’nin kuzeybatısında yer alan Acemler Mevkiinden toplanan düşey elektrik sondaj (DES) ve DP verileri öncelikle geleneksel yöntemlerle(ters çözüm) değerlendirilmiş, elde edilen parametreler kullanılarak alanın ısıl uçlaşma modeli kurulmuştur. Böylece jeotermal alan için en uygun termal ve jeofizik parametre değerleri, kaynak yerleri ve sayıları ile jeolojik birimlerin geometrik yapıları saptanmıştır. Bu çalışma ile elde edilen sonuçlar, ısıl uçlaşma yönteminin DP verilerinin yorumlanmasında güçlü bir araç oluşturduğunu ve jeotermal sistemlerin çeşitli özelliklerinin belirlenmesinde etkin şekilde kullanılabileceğini göstermiştir.
In nature, due to differences in pressure, temperature and concentration, coupling flows occur. The self potential (SP) method is the popular geophysical instrument traditionally used in interpretation studies, which is based on the measurement of the natural potential differences created by the coupling flows. In this study, the thermal coupling problem was solved by a lumped elements network model and applied to a geothermal field. The basic advantage of this method over the other traditional geophysical methods that it can provide more detailed information about the complex nature of the system under consideration. The vertical electric sounding (VES) and SP data collected from the Acemler Location in west of the Çekirge District of Bursa province were firstly evaluated by traditional methods (inverse solution), and the thermal coupling model was established by using the obtained parameters. Thus, the most appropriate thermal and geophysical parameter values for geothermal fields, the location of the sources and their numbers and the geometrical structures of the geological formations were determined. The results obtained from this study showed that the thermal coupling method is a powerful tool in the interpretation of SP data and it can be used effectively to determine the various properties of geothermal systems.