Akademik Veri Yönetim Sistemi
23.Ulusal Sinirbilim Kongresi, İzmir, Türkiye, 28 - 31 Mayıs 2025, ss.173, (Özet Bildiri)
GİRİŞ-AMAÇ: Beyin hemodinamisinin incelendiği bilimsel çalışmalarda, farklı görevler sırasında genellikle blok dizayn (BD) ve sürekli dizayn (SD) olmak üzere iki farklı uyaran sunum tekniği kullanılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, işitsel seyrek uyaran paradigması sırasında prefrontal korteksteki (PFC) hemodinamik aktivitede meydana gelen değişiklikler bakımından BD ve SD arasında fark olup olmadığını fNIRS (Functional Near Infrared Spectroscopy) yöntemi ile incelemektir. BD ve SD koşuluna bağlı olarak PFC’deki hemodinamik yanıtların farklılık gösterebileceği düşünülmektedir. GEREÇ-YÖNTEM: Çalışmada 12 erkek (ortalama yaş 22,83 ± 4,70 yıl) ve 11 kadın (ortalama yaş 28,18±4,42 yıl) olmak üzere toplam 23 sağlıklı katılımcı (ortalama yaş 23,95 ± 4,62 yıl) yer almıştır. Katılımcılara BD ve SD koşullarında işitsel seyrek uyaran paradigması uygulanmıştır. Uyaranlar, %75’i standart ve %25’i hedef olacak şekilde, sözde-rastlantısal (pseudorandom) bir sırayla katılımcılara sunulmuştur. SD koşulunda toplam 36 işitsel uyaran, aralarında dinlenme süresi olmaksızın ardışık şekilde sunulmuş olup katılımcılardan hedef uyaranları tespit etmeleri istenmiştir. BD koşulunda ise uyaranlar, her bir blokta 12 uyaran yer alacak şekilde toplam üç blok halinde sunulmuştur. Bloklar arasında dinlenme süreleri verilmiştir. SD ve BD koşullarında PFC’deki oksihemoglobin (HbO), deoksihemoglobin (HbR), total hemoglobin (HbT) ve beyin oksijenasyon değişimi (HbO-HbR) konsantrasyonlarında meydana gelen ortalama değişimler, fNIRS ile ölçülmüştür. BULGULAR: Buna göre, BD (ortalama -0,129±0,201) koşulunda HbR konsantrasyonunda meydana gelen ortalama değişim miktarı, SD (ortalama 0,004±0,169) koşuluna kıyasla anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur t(22) = 2.19, p = 0.038, Cohen’s d = 0.46. Benzer şekilde, BD (ortalama 0,326±0,522) koşulunda HbO-HbR konsantrasyonundaki ortalama değişim miktarının (µmol/ml), SD (ortalama 0,002±0,411) ’ye göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır t(22) = 2.13, p = 0.045, Cohen’s d = -0.44. SONUÇ: Bu çalışma ile, blok dizayn kullanılarak prefrontal kortekste (PFC) bilişsel görev sırasında oluşan hemodinamik değişikliklerin sürekli dizayna kıyasla daha güçlü ve belirgin bir şekilde gösterebileceği yönünde bulgular elde edilmiştir. Bu bulguların fNIRS ile yapılacak olan çalışma dizaynlarının oluşturmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir