Akademik Yayıncılığın Öteki Yüzü: Yağmacı Dergiler, Yayınevleri ve Tez/Makale Ofisler


Ovalı A. Ş.

IX. Uluslararası İlişkiler Çalışmaları ve Eğitimi Kongresi, Mersin, Türkiye, 26 Mayıs - 29 Eylül 2022

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Mersin
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye’deki akademik yayıncılığın pek çok sorunu bulunmakla birlikte alanda çalışanların neredeyse fikir birliğine vardığı en önemli sorunlar, yağmacı dergiler, yerel ama uluslararası yayınevleri ve ücret karşılığı tez/yayın yapan ofislerdir. Bu sorunların Akademik Teşvik Yönetmeliği’nin[1] 18 Aralık 2015’te yürürlüğe girmesinin ardından çığ gibi büyüdüğünü söylemek mümkündür. Selçuk Beşir Demir’in 2018 yılında yayınladığı bir araştırmanın sonuçlarına göre Türkiye, yağmacı dergilerde en çok yayın yapan ülkeler arasında Hindistan ve Nijerya’dan sonra 3. Sıraya yerleşmiştir.[2] Öte yandan sosyal medyada neredeyse her hafta, intihal vakaları, yağmacı dergilerde yapılan yayınlar, para karşılığı yazdırılan tezler ve makalelerle ilgili haberler çıkmaktadır. Ancak soruşturmanın gizliliği prensibi nedeniyle belirli bir zaman aralığında bu başlıklarda YÖK, ÜAK veya rektörlüklere kaç şikâyetin yapıldığını, kaç disiplin soruşturması yürütüldüğünü, kaç kişinin ceza aldığını veya kaç olayın adli vaka haline geldiğini öğrenmek mümkün değildir. Öte yandan bu sorunları çözmek veya caydırıcı tedbirler alabilmek Uluslararası İlişkiler alanında çalışanların çabalarının ötesinde daha makro ölçekte bir irade ve çabayı gerektirmektedir. Bu kısıtlılıklardan hareketle bu sunumun amacı, akademik yayıncılıktaki sorunları doğru teşhis etmek ve sorunlara dair çözüm önerileri ve tedbirleri Uluslararası İlişkiler camiası özelinde tartışmaya açmaktır.



[1] Akademik Teşvik Yönetmeliği’nin tam metni için bkz. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20158305.pdf, Son erişim tarihi 2 Nisan 2022.

[2] Selçuk Beşir Demir, Predatory Journals: Who Publishes in them and Why?”, Journal of Informetrics, Vol 12, 2018, s. 1296-1311.