Research Information System
5.Uluslararası 16.Ulusal Hemşirelik Kongresi, Ankara, Turkey, 5 - 08 November 2017, pp.28-29
Problemin Tanımı ve Amaç: Bir toplumda sağlığın korunması ve geliştirilmesi dolayısıyla toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi amaçlanıyorsa sağlık bilimlerindeki gelişmelere paralel olarak bireylerin de bu gelişmeler doğrultusunda yaşam biçimlerini değiştirmeleri gerekir. Sağlık eğitimi, bu değişimin sağlanmasında en önemli yöntemlerden birisidir. Sağlık eğitimi, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yasa ve yönetmeliklerle belirtilmiş olan hemşirelerin eğitici rolü kapsamındadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de hemşirelik alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinde sağlık eğitiminin yerini incelemektir.
Gereç-Yöntem: Ulusal Tez Merkezinde buluna tezler 15 Ağustos-10 Eylül 2017 tarihleri arasında taranmıştır. Taramalar, ‘’sağlık eğitimi’’, ‘’eğitim’’ ve ‘’hemşirelik’’ anahtar kelimeleri kullanılarak Türkçe olarak yapılmıştır. Taranan veri tabanında, 1993-2017 yılları arasında kayıtlı 292 adet teze ulaşılmış ve dahil etme kriterlerine uyan 101 tez çalışma kapsamına alınmıştır. Tezler; tür, çalışma yılı, danışman ünvanına göre dağılım, örneklem grubunun özellikleri, tezin yaptırıldığı üniversite, anabilim dalı ve sağlık eğitimlerinin konuları açısından incelenmiştir.
Bulgular: Hemşirelik alanında sağlık eğitimi konulu ilk tezin 1993 yılında yapıldığı, çalışmaların 2007 yılından itibaren arttığı ve 2013 yılında yoğunlaştığı görülmektedir. Araştırma kriterlerine uyan 101 adet tezin 47’si yüksek lisans, 54’ü doktora tezidir. Yaptırıldığı üniversiteye göre, devlet üniversiteleri çoğunlukta olup en çok Ege Üniversitesi (%18.8), Marmara (%14.8) ve Hacettepe (%10.8) üniversitelerinde yaptırılmıştır. Tezlerin örnekleminin %55’ini sağlam birey, %45’ini ise hasta birey oluşturmaktadır. Sağlık eğitimi konulu tezlerin en çok Hemşirelik Anabilim dalında (%26.7) yapıldığı ve çoğunlukla Profesör (%50.4) ünvanına sahip danışmanlar tarafından yürütüldüğü belirlenmiştir. Tezlerde, semptom yönetimi ve olumlu davranış gelişimi amaçlanmış, çoğunlukla diyabet, kalp-damar sağlığı ve hastalıkları, sağlık personelinin hizmet içi eğitimi gibi konularda, toplamda 9386 sağlam/hasta bireye sağlık eğitimleri verilmiştir.
Sonuç: Tezlerin daha çok doktora tezi olarak çalışıldığı ve bu alanda yapılan toplam tez sayısının zamanla artış göstererek, yapılan çalışmaların ağırlıklı olarak son 10 yıl içinde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre eğitimlerin olumlu davranış değişikliği ve semptom yönetiminde etkili olduğu saptanmıştır. Sağlık eğitime ile ilgili yapılacak akademik çalışmalarda sağlık eğitimlerinin daha fazla ve çok boyutlu olarak ele alınması olumlu sağlık davranışlarının geliştirilmesine, sağlıkla ilgili risk faktörlerinin azaltılmasına, koruyucu sağlık hizmetlerinin kullanımının artmasına, yaşam biçimlerinin düzenlenmesine ve bireylerin kendi sağlıklarına sahip çıkmalarına zemin hazırlayacaktır. Böylece uzun vadede “sağlıklı toplum”un meydana gelmesi sağlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Lisansüstü Tez, Sağlık Eğitimi