Akademik Veri Yönetim Sistemi
26. Restoratif Diş Hekimliği Derneği Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 8 - 10 Kasım 2025, ss.164-165, (Özet Bildiri)
Görsel Muayene ve Loupe Kullanımı ile Çürük Tespitinin, Hekimlerin Yorgunluk Durumları ile Olan İlişkisinin Değerlendirilmesi: In-Vitro Çalışma
Deniz Çetin, Aslı Silkü, Burçin Aydemir Akkoçan, Hülya Erten
Dokuz Eylül Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı
Amaç: Çürük tespitinde kullanılmakta olan görsel muayene ve loupe yöntemlerinin etkinliğini karşılaştırmak ve hekimlerin gün içindeki görsel ve fiziksel yorgunluklarının çürük tespiti üzerine etkisini değerlendirmek.
Yöntem: Çürüksüz veya erken safhada çürükleri bulunan çekilmiş dişler toplandı. Dişler silikon ölçü maddesi içerisine gömüldü. Muayene öncesinde, hekimlerin gün içindeki görsel ve fiziksel yorgunluklarını ölçmek amacıyla ‘‘Görsel Yorgunluk Anketi’’ ve ‘‘Chalder Yorgunluk Ölçeği’’ sabah hasta bakmaya başlamadan önce ve öğleden sonra tüm hastalara bakıldıktan sonra olmak üzere iki defa uygulandı. Çürükler ICDAS II sınıflandırma sistemi ile iki teşhis yönteminin (görsel muayene, loupe) her birini kullanan, eşit klinik tecrübeye sahip üç restoratif diş tedavisi uzmanlık öğrencisi tarafından incelendi. İncelemeler tamamlandığında dişler %1 asit kırmızısı ile boyandı. Dişler şerit testere kullanılarak mesial-distal doğrultuda fissür paterni boyunca yarı kesitlere ayrıldı. Kesitler mikroskop altında x10 büyütmede histolojik olarak incelendi. Çürükler ‘‘ERK Histolojik Skorlama Sistemi’’ kullanılarak değerlendirildi. ICDAS II skorları, histolojik skorlar ile karşılaştırıldı. İstatistiksel analizde; tutarlılığı test etmek amacıyla gözlemciler tarafından ölçümler bir hafta arayla yeniden yapıldı, Sınıf İçi Korelasyon Katsayısı (ICC) değeri hesaplandı. Gözlemciler arası uyum, metotlar arasındaki ilişki ve gözlemcilerin sabah ve öğleden sonra yorgunluk skorlarının değerlendirilmesi amacıyla Kappa analizleri uygulandı.
Bulgular (sayısal ve/veya istatistiki veriler): Tüm gözlemcilerde, muayene sırasında loupe kullanımı ICC değerlerinde anlamlı bir artış sağladı (≈ 0,22; p <0.001). Görsel muayenelerde ICC değerleri 0.39–0.86 aralığındayken, loupe kullanılarak yapılan muayenelerde 0.81–0.95’e yükseldi. Bu sonuçlar, loupe kullanımının gözlemci içi güvenilirliği önemli ölçüde artırdığını gösterdi. Ağırlıklı Cohen’s Kappa analizi, sabah ve öğleden sonra gerçekleştirilen muayenelerde gözlemci içi uyumun tüm gözlemciler için istatistiksel olarak anlamlı olduğunu ortaya koydu (p <0.001). Kappa değerleri sabah 0.54–0.84, öğleden sonra ise 0.62–0.73 aralığında bulundu. Loupe destekli muayenelerde daha yüksek tanısal tutarlılık elde edildi, öğleden sonraki düşüşlerin görsel yorgunluk ve dikkat azalmasından kaynaklanabileceği düşünüldü. Gözlemciler arası uyumu ölçen Ağırlıklı Cohen’s Kappa analizinde, her iki yöntemde anlamlı ve yüksek düzeyde tutarlılık görüldü (p <0.001). Sabah yapılan değerlendirmelerde Kappa değerleri görsel muayenede 0.66, loupe destekli muayenede 0.69; öğleden sonra sırasıyla 0.59 ve 0.61 olarak saptandı. Genel olarak, loupe kullanımı tanısal güvenilirliği artırdı, öğleden sonraki düşüşler görsel yorgunluk ve dikkat azalmasıyla ilişkilendirildi.
Sonuç: Çürük tespitinde loupe kullanımı tanısal güvenilirliği ve gözlemci tutarlılığını artırmıştır. Gün içi yorgunluk tanısal performansı azaltmıştır. Sonuçlar, loupe’un rutin muayenelerde kullanılmasının ve yoğun klinik koşullarında yorgunluğu azaltıcı düzenlemelerin yapılmasının, tanısal performansın sürdürülebilirliği açısından önemini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Çürük Tespiti, Yorgunluk, Görsel Muayene, Loupe