Bir Üniversite Sağlık Kampüsündeki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi

Gümüştekin M., Balatlı A., Kantarcı M. A., Tunç Y. E., Aykır M. E., Yozcu A., ...Daha Fazla

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, cilt.28, sa.1, ss.32-45, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Amaç: Sağlık okuryazarlığı (SOY), insanların kendileri ve yakınları için sağlığı geliştirecek ve sürdürecek şekilde bilgi ve hizmetlere erişmelerini, anlamalarını, değerlendirmelerini ve kullanmalarını sağlayan kişisel bilgi ve yetkinliklerdir. Düşük SOY düzeyi, hastaneye yatış ve acil servis kullanımında artma, tarama programları ve koruyucu sağlık hizmetleri kullanımında azalma ile ilişkilidir. Çalışmamızın amacı, bir üniversite sağlık kampüsündeki bireylerin (hasta, hasta yakını ve öğrenciler) SOY düzeyini ve SOY düzeyi üzerinde etkili faktörleri saptamaktır.

Gereç ve Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinin polikliniklerine başvuran veya sağlık kampüsünde bulunan, 185 hasta/hasta yakını ve öğrencilerde Türkiye Sağlık Okuryazarlığı-32 ölçeği (TSOY-32), Tıp Fakültesi Dönem 1 öğrencileri tarafından ‘Özel Çalışma Modülü’ kapsamında yüz yüze görüşülerek değerlendirilmiştir. Katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, meslek, sosyal güvence, aylık gelir düzeyleri sorularak ve TSOY-32 ölçeği kullanılarak, veriler toplanmıştır. SPSS 24 kullanılarak analizler yapılmıştır. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular: 185 kişi anket ve ölçek sorularını yanıtlamayı kabul etmiştir. Katılımcıların, yaş ortalaması 33,60±14,98 yıl olup, %60,5’i erkekti (n=112). %36,2’i yüksekokul ve üzerinde eğitim düzeyine sahipken, sadece %4,9’u ilkokul mezunuydu. Katılımcıların TSOY-32 indeks puan ortalaması 30,00±6,41 (maksimum skor=50) idi; %49,7’si sorunlu/sınırlı ve %20’si yetersiz SOY düzeyine sahipti. İlköğretim ile lise ve ilköğretim ile yükseköğretim mezunlarının TSOY-32 indeks ortalamaları arasında anlamlı fark bulundu.

Sonuç: Katılımcıların SOY düzeyleri ile yaş, cinsiyet, medeni durum, meslek ve gelir durumu arasında anlamlı bir korelasyon bulunmazken, eğitim düzeyi arttıkça SOY düzeyinin arttığı görülmüştür. SOY ile ilgili eğitimlerin arttırılması kişilerin SOY düzeylerini artırabilir ve düşük SOY düzeylerinin sağlık sistemi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir.

Anahtar Sözcükler: Sağlık Okuryazarlığı (SOY), Üniversite sağlık kampüsü, Özel çalışma modülü

Objective: Health literacy (HL) is the personal knowledge and competencies that enable people to access, understand, evaluate and use information and services to improve and maintain health for themselves and their relatives. Low level of HL is associated with increased hospitalization and emergency department use, and decreased use of screening programs and preventive health services. This study was conducted within the scope of the 'Special Study Module' and our aim was to determine the HL level of people (patients, patient relatives and students) in a university health campus and the factors affecting the HL level.

Materials and Methods: The Turkish Health Literacy-32 scale (TSOY-32) was assessed in 185 patients/patient relatives and students who applied to the outpatient clinics of xxxxx University Faculty of Medicine Hospital or who were in the health campus by face-to-face interviews conducted by Term 1 students of the Faculty of Medicine. Data were collected by asking the age, gender, marital status, educational status, occupation, social security, monthly income levels of the participants and using the TSOY-32 scale. Analyses were performed using SPSS 24. p<0.05 was considered statistically significant.

Results: 185 people agreed to answer the questionnaire and scale questions. The mean age of the participants was 33.60±14.98 years and 60.5% were male (n=112). 36.2% had a higher education level of college or higher, while only 4.9% were primary school graduates. The mean TSOY-32 index score of the participants was 30.00±6.41 (maximum score=50); 49.7% had problematic/limited and 20% had inadequate HL. There was a significant difference between the mean TSOY-32 index scores of primary school-high school and primary school-higher education graduates.

Conclusion: While there was no significant correlation between the participants HL levels and age, gender, marital status, occupation and income status, it was observed that the HL level increased as the level of education increased. Increasing the education related to HL may increase the HL levels of individuals and reduce the negative effects of low HL levels on the health system.

Keywords: Health Literacy (HL), University health campus, Special study module