Akademik Veri Yönetim Sistemi
XII. ULUSAL HİDROLOJİ KONGRESİ, Samsun, Türkiye, 16 - 19 Ekim 2024, cilt.1, sa.15, ss.380-387
Dünyada tatlı su kaynaklarının iklim değişikliği ve antropojenik etkilerle hem nitel, hem de nicel açıdan bozunumu, göl kütle dengesi—göllerdeki su hareketleri veya hidrolojisi— ile ilgili araştırmalar, çevre ve iyileştirme projeleri açısından giderek daha büyük bir önem kazanmaktadır. Göl hidrolojisi kıtasal hidrolojinin başlıca çalışma alanlarından biridir. Göller, dünya ekosistemlerinde önemli bir role sahip olup, ekolojik dengenin sağlanmasında, mikro-iklim ve ekosistem servislerinde kritik roller oynarlar. Coğrafi arazi örtüsünün unsurları olarak göller, nehirlerden ve denizlerden büyük ölçüde farklılık gösteren özel bir su kütlesi grubunu oluşturur. Göller, yüzey ve yer altı suları arasında bir bağlantı sağlar ve bu bağlamda doğal su depoları olarak hizmet ederler.Söz konusu çalışmada, son yıllarda su kaynakları üzerindeki baskının hızla arttığı, Isparta il sınırları içinde bulunan Eğirdir Gölü’nün mevcut ve iklim değişikliği etkileri altında gelecek dönemlerdeki su kaynakları, çeşitli arz yönetim senaryo simülasyonları kapsamında incelenmiştir. HEC-HMS yazılımı kullanılarak oluşturulan göl hidrolojik modeli çerçevesinde 2010-2020 yılları arası aylık veriler kullanılmıştır. İklim değişikliği etkilerinin incelenmesi için “İklim Değişikliği, Tarım ve Gıda Güvenliği” araştırma programı (CCAFS) veri portalı RCP8.5 iklim değişikliği senaryosu 2050 yılı verileri göz önüne alınmıştır. Göl hidrolojik modelinin mevcut durum ve gelecek iklim değişikliği senaryosu sonucu göl akımları, oluşturulan göl su bütçesi işletme modeline girdi sağlamıştır. Buna ek olarak, göl su bütçesi işletme modelinde arz yönetim senaryoları olarak, mevcut arzın %100, %50 ve %0 karşılanması durumları araştırılmıştır. Model sonuçları, gölün mevcut durumda son 10 yılın en düşük su seviyesinde olduğunu göstermektedir. 2050 yılı sonuçları ise göl hacminin mevcut duruma göre azalacağını öngörmektedir. Mevcut tarımsal su arzının karşılanmaması durumunda ise göl hacmindeki azalmanın minimum seviyede kalacağı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar, gölün su kaynaklarının etkin kullanımı ve gölün sürdürülebilirliği için tarımsal su tasarrufunun, kuru tarım gibi alternatif tarım ve havza dışı muhtemel su kaynaklarının değerlendirilmesinin önemini vurgulamaktadır.