^{ile planlaması (AP) ailelerin istedikleri zaman, bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olmalarıdır. AP hizmetlerinin amacı; istenmeyen gebelikleri önleyerek, anne ve çocuk sağlığını yükseltmektir. AP hizmetleri, güvenli gebelik ve güvenli istemli gebelik sonlandırma, Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların önlenmesi ve tedavisi, cinsel sağlık ve üreme sağlığı (CSÜS) eğitimi ve danışmanlık gibi pek çok sağlık hizmeti bu kapsamdadır.}

^{TNSA (2018) verilerine göre; evli kadınların %90’ı herhangi bir zamanda en az bir kez AP koruyucu yöntemleri kullanırken %12’si karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı içerisindedir. Pandemi sürecinde DSÖ’nün 105 ülkeden aldığı raporda 10 ülkeden dokuzunda temel sağlık hizmetlerinin verilmesine ara verildiğini, %68 inde aile planlaması hizmetlerinin durduğunu ve %9 unda bu hizmetlerin verilmez hale geldiğini bildirmiştir.}

^{Pandemide sağlık sistemlerinde artan yük, karantina koşulları ve sağlık kuruluşlarına başvuruların azalması nedeniyle erişimi en çok zorlaşan hizmetlerden biri CSÜS hizmetleridir. Seyahat kısıtlamaları, sokağa çıkma yasakları, sınırlı malzemeler, yetersiz enfeksiyon kontrol önlemleri, sağlık sistemlerinin rutin işleyişinin bozulması gibi nedenler kadınların sağlık sistemine erişimini kısıtlamıştır. Ayrıca kontraseptif yöntemlerin tedarik zinciri bozulmuş, dünyanın en büyük ilaç üreticilerinden ve ihracatçılarından olan Hindistan’da 26 ilacın ihracatına sınır koyulmuştur. Kısıtlanan ilaçlar arasında doğum kontrol hapı ve RİA’larda kullanılan progesteron da bulunmaktadır. Dünyanın prezervatif ihtiyacının 1/5’ini üreten Malezya’da üretim durmuş, sonrasında %50 kapasiteyle çalışılmıştır. Li ve arkadaşlarının (2020) pandeminin partner ilişkileri ve CSÜS üzerindeki etkisini incelemek amacıyla 967 katılımcı ile yaptıkları çalışmada katılımcıların %8,9'u doğum kontrol hapına ulaşmada sıkıntı yaşadığını ifade etmiştir.}

^{Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu tarafından pandeminin başında yapılan projeksiyona göre sokağa çıkma yasaklarının 6 ay devam etmesi durumunda istenmeyen gebeliklerde 7 milyon kadar bir artış olacağı bildirilmiştir. Karşılanmayan AP ihtiyacı pandemide ekonomik sıkıntıları daha ağır yaşayan düşük gelir grubu için artmıştır. Esmeray ve arkadaşları (2021) COVID-19’un birinci basamak sağlık hizmetleri üzerindeki etkisini değerlendirilmek için bir Aile Sağlığı Merkezi tarafından verilen sağlık hizmetlerinin kayıtlarını geriye dönük incelediğinde pandemide aile planlaması üreme sağlığı danışmanlığı alan kişi sayısı %28; aile planlaması desteği verilen kişi sayısı %30 civarında azalmıştır. Kondom (%78) ve enjeksiyon (%40) yöntemlerinde belirgin bir azalma olmasına karşın doğum kontrol hapı kullanımında %44 artış olduğu görülmüştür.}

^{Literatür incelendiğinde, Covid-19 sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan sıkıntılar, evde geçirilen uzun süre gibi nedenlerden dolayı AP hizmetlerini olumsuz etkilemiştir.}