Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Multidisciplinary Scientific Research Congress, Sivas, Türkiye, 4 - 06 Temmuz 2025, cilt.3, ss.14-27, (Tam Metin Bildiri)
Şehir planlama meslek alanı tüm planlama ölçeklerinde gelecek için kararlar almakta ve mevcut mevzuatı kapsamında bu kararların uygulanmasını ilgili idareye bırakmaktadır. Ancak idarenin uygulamaya geçebilmesi sadece şehir planlama mevzuatına bağlı değildir. Çünkü planlama mevzuatında doğrudan tanımlı olmasa da asıl karar verici durumda olan üst ölçekli plan ve programlardır. Bir başka deyişle üst ölçekli plan ve programlar öncelikli alan ve uygulamaların belirleyicisidir. Bu plan ve programlarda konuların ele alınma biçimi ve önem düzeyi geliştirilecek politika, yapılacak yasal düzenlemeler ve uygulamalar açısından da belirleyici olmaktadır. Dolayısıyla bu plan ve programlar şehir planlamayı ve kurguladığı toplumsal yapıyı şekillendiren başlıca unsurlar konumundadır. Bu nedenle bildiri üst ölçekte tanımlayıcı ve belirleyici olan temel ulusal düzenlemeler olarak başta Anayasa olmak üzere 12. Kalkınma Planını, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programını (2025) ve Orta Vadeli Programını (2025-2027) incelemiş ve değerlendirmiştir. Bu sayede Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak ve şehir planlama meslek alanının da kullanabileceği eşitlik unsurları saptanmaya çalışılmıştır. Bir başka deyişle toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı bir yönergenin oluşturulması için üst ölçekli plan ve programlar değerlendirilmiştir.
The urban planning profession is responsible for formulating forward-looking decisions across all levels of spatial planning, while entrusting the implementation of these decisions to the relevant administrative authorities within the framework of existing legislation. However, the administrative capacity to implement such decisions is not solely governed by urban planning regulations. This is because, even when not explicitly defined in statutory planning frameworks, higher-level plans and programs function as the primary instruments of decision-making. In other words, these strategic frameworks determine the prioritization of areas and actions to be undertaken. Moreover, the way in which topics are addressed and the degree of emphasis placed on them within these documents significantly influence the formulation of policies, legislative reforms, and implementation mechanisms. Accordingly, higher-level plans and programs are among the principal forces shaping not only urban planning practices but also the broader social structures envisioned by such planning. This paper, therefore, examines and evaluates key national regulatory frameworks that serve as both defining and directive instruments at the strategic level—primarily the Constitution, the 12th Development Plan, the Presidential Annual Program (2025), and the Medium-Term Program (2025 2027). The analysis aims to identify equality-oriented components embedded in these documents that may contribute to advancing gender equality in Turkey and serve as guiding tools for the urban planning profession. In doing so, the study provides a foundation for the development of a gender-sensitive urban planning directive informed by national-level policy and planning instruments.