Akademik Veri Yönetim Sistemi
EKSEN Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt.2, sa.3, ss.1-19, 2021 (Hakemli Dergi)
‘Kamusal Alan’ toplumun eşit ve özgürce tartıştığı, görüş bildirdiği alan olarak betimlenirken, ‘Kamusal Mekân’ bu soyut kavramların fiziksel olarak görünebilmesi için gerekli kentsel ortam olarak tanımlanmıştır. ‘Kamusal Mekân’ içinde yer alan ‘Kamusal Sanat’ ise doğrudan toplumla iç içe olduğundan tarih boyunca farklı iktidarlar tarafından kendi ideolojilerini görünür kılma aracı olarak kullanılmışlardır. Söz konusu görünür kılmada anıt ve heykellerin kullanımı öne çıkmaktadır. ‘Anıt ve Heykeller’ Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanı edilmesiyle dönemin sanat eğilimlerine paralel olarak hâkim ideolojiyi temsil eden somut formlar şeklinde yapılmaya başlanmış, geçen süreçte ise soyut formlu heykellerin sayısının arttığı görülmüştür. Türkiye’de anıt ve heykellere karşı günümüz genç kuşağının sanat algısını ölçmek için örneklem alanı olarak 1900’lü yılların başından 2000’li yıllara kadar hem farklı ideolojik söylemleri içeren hem de yalnızca estetik amaçlı yapılmış anıt ve heykellerin yer aldığı İzmir, Konak-Alsancak Bölgesi seçilmiştir. Geleneksel olarak tanımlanan somut nesneleri ve çağdaş olarak tanımlanan soyut nesneleri kullanarak geleneksel/çağdaş – somut/soyut nitelikler üzerinden seçim ve beğeni eğilimlerini saptamak ve anıt/heykellerin akılda kalıcılığı/dikkat çekiciliğini ölçerek 18-25 yaş aralığındaki katılımcıların sanat algısını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmanın sonucuna genç yaş grubu olarak tanımlanan 18-25 yaş grubunda yer alan katılımcıların ‘kendilerine ideolojik olarak bir anlam ifade eden anıt ve heykelleri’ beğenme eğiliminde olduğu görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: Estetik algısı; İdeoloji; Kent; Kamusal mekân; Kamusal sanat
While ‘Public Area’ is defined as the space where the society discusses and expresses opinions equally and freely,
‘Public Space’ is defined as the urban environment necessary for these abstract concepts to be physically visible. ‘Public
Art’; which is located in ‘Public Space’, has been used as a means of decision makers’ ideologies visible throughout
history and connects the decision makers with the community. Among various forms of public art, monuments and
sculptures are the most important ones. With the proclamation of the Republic in Turkey, ‘Monuments and Sculptures’
started to be made in the form of concrete forms representing the dominant ideology in parallel with the art trends of
the period, on the other hand the number of sculptures with abstract forms have been increasing recently. This study
aims to understand how today's young generation perceives the monuments and sculptures in Turkey, İzmir, KonakAlsancak Region. The monuments and sculptures in the case study area involves the tradional ones that indicate
different ideological discourses from the early 1900s and the contemporary ones made for aesthetic purposes in 2000s.
It is assumed that concrete objects represent the traditional and abstract objects represent the contemporary
approaches. Given that, this case study would allow to determine and compare preference for traditional versus
contemporary and concrete versus abstract qualities. The participants between the ages of 18-25 rated monuments
and sculptures for memorability and attractiveness. Result showed that the young people tend to like ‘monuments and
sculptures’ that have an ideological meaning to them.
Keywords: Aesthetic perception; Ideology; City; Public space; Public art