“KARŞI BİLİM” VE ONUN NE OLMADIĞI ÜZERİNE


Küçükoğlu H.

EGE 8TH INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES, İzmir, Türkiye, 2 - 04 Haziran 2023, ss.113

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.113
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yönteme Karşı, yalnızca adındaki yöntem özelinde değil -doğru olsa bile- bilimi meydana getiren her türlü fikrin, önermenin, reçetenin, materyalin, standartların ve bunların bir araya gelerek oluşturduğu mekanizmanın tümden sorgulanabileceğini kaotik ve rastlantısal biçimde ortaya koyan bir önermeler bütünüdür. Kuramcı (Paul Feyerabend), yaptığı tüm bu sorgulamaları bir çözüm arayışında olduğundan (kendisi için) değil genel kabullerin dışında ve türlü şekillerde bilim yapabilmenin mümkün olabileceğini en azından düşündürebilmek adına doğrudan okuyucu için yapmaktadır. Kullanılan dil ise bu bağlamda ispata dayalı, teknik ve didaktik bir üsluptan öte yalın, anlaşılır ve gündelik kullanıma uygun biçimdedir. Zira kuramcının bilimi yücelten, tek tipleştiren, dokunulmaz kılan her türlü girişime cevabı zaten en başından “hayır”dır. Eserin metinsel çözümlemesine daha yakın bir bakış yapıldığında parçaların (eserin konu başlıklarının) kronolojik ya da anlam itibariyle birbirine peşi sıra eklemlenen bir dizgede değil bütün içerisinde birbirini pek çok noktada tekrar eden döngüsel bir düzende konumlandığını söylemek mümkündür. Bu karmaşık ve/veya öngörülemez yapı, belirgin bir başlangıç noktası olmayan ve her bir parçası zaman zaman neredeyse özdeş, zaman zaman da birbirinden bir o kadar bağımsız olan bir bütünün izahının da aslına uygun şekilde (en azından sıralı olmayan biçimde) yapılmasını gerekli kılmaktadır.

Bu noktada çalışma, Yönteme Karşı eserinin özgönderimsel doğasına sadık kalmak kaydıyla onu yapısökümcü bir yöntemle yeniden yorumlamayı ve söylemini, bilimin ne olduğundan çok ne olmadığı üzerinden tarif etmeyi amaçlamaktadır. Bu yönüyle çalışmayı bir kitap eleştirisinden çok tersine bir sinopsis (tümbakış) çalışması olarak okumak daha uygundur. Buna göre bilim ve onun değeri tarif etmeyi amaçlayan “bilim yüce değildir”, bilimin yöntemini tarif etmeyi amaçlayan “bilim tutarlı değildir” ve bilimin yerini tarif etmeyi amaçlayan “bilim yalnız değildir” çalışmanın öz çıkarsamalarının yapıldığı temel konu başlıklarını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler : karşı bilim, yapısökümcülük, sinapsis 

Against Method is a set of propositions that chaotically and randomly reveals that all kinds of ideas, propositions, prescriptions, recipes, materials, standards and the mechanism formed by the combination of these can be questioned not only in terms of the method in its title, but also - even if it is true - . The theorist (Paul Feyerabend) makes all these enquiries directly for the reader, not because he is in search of a solution (for himself), but in order to at least make the reader think that it is possible to do science outside of general assumptions and in various ways. In this context, the language used is simple, comprehensible and suitable for everyday use, rather than a technical and didactic style based on proof. This is because the theorist's answer to any attempt that glorifies, uniformises and makes science untouchable is "no" from the very beginning. When a closer look is taken at the textual analysis of the work, it is possible to say that the parts (the topics of the work) are positioned in a cyclical order that repeats each other at many points within the whole, rather than in a chronological or meaningful sequence. This complex and/or unpredictable structure necessitates the explanation of a whole that has no clear starting point and whose parts are at times almost identical and at other times independent of each other in a proper (at least non-sequential) way.

At this point, the study aims to reinterpret Against Method with a deconstructive method, while remaining faithful to its self-referential nature, and to define its discourse in terms of what science is not rather than what it is. In this respect, it is more appropriate to read the study as a synopsis rather than a book review. Accordingly, "science is not supreme" aiming to define science and its value, "science is not consistent" aiming to define the method of science and "science is not alone" aiming to define the place of science constitute the main topics of the study.

Keywords : counter-science, deconstructionism, synapsis