Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. ULUSLARARASI İZMİR İKTİSAT KONGRESİ, İzmir, Türkiye, 19 - 20 Eylül 2020, ss.34
Küreselleşmenin ortaya çıkışı ile birlikte, ülkelerin ekonomik bağları kuvvetlenmeye başlamıştır. Bu durumun ortaya çıkmasında; Soğuk Savaşın sonra ermesi ile doğu bloğunun çökmesi ve iktisat literatüründe neo-klasik ekolün egemen olmasıyla beraber ortaya çıkan dış ticaretin ve sermaye hareketlerinin serbestleşmesi yönündeki adımlar sebep olarak gösterilebilir. Ülkeler arasındaki ticaret hacimleri ve sermaye hareketlerinin artması ekonomik bağların kuvvetlendiği anlamına gelmektedir. Ekonomik bağlar artıkça, ülkelerin birbirlerine olan ekonomik bağımlılıklarının da artığı söylenebilir. Soğuk Savaş sonrasında, devletlerin gücünün askeri güçten kaynaklandığını savunan jeostrateji görüşü zayıflamaya başlamıştır. Devletlerin gücünü ekonomik gelişmişliklerine ve kapasitelerine bağlayan jeoekonomi görüşü ortaya çıkmış ve ilgi görmeye başlamıştır. Jeoekonomi, jeopolitik amaçlara ulaşmak için ekonomik araçların kullanılması olarak tanımlanabilir. Bu görüşüne göre, bir ülkenin ekonomik gücü arttıkça uluslararası ilişkiler arenasındaki gücü de artmaktadır. Çalışmanın amacı; Türkiye’nin ekonomik bağımlılığının ölçüsü, yönünün tespit edilmesi ve bu yolla - analiz kapsamındaki ülkeler özelinde- Türkiye’nin jeoekonomik gücünün belirlenmesidir. Ekonomik bağımlılığın belirlenmesinde, dış ticaret ve doğrudan yabancı yatırım verileri kullanılmıştır. Analiz Türkiye’nin en yüksek ihracat ve ithalat gerçekleştirdiği ülkeler özelinde gerçekleştirilmiştir. Bu ülkelere ilişkin “Ticaret hassasiyeti(Sensitivity of trade-ST), Ticaret kırılganlığı(Vulnerability of tradeVT) ve Yatırım hassasiyeti(Sensitivity of investment-SI), Yatırım kırılganlığı(Vulnerability of invesment-VI)” değerleri hesaplanmıştır. Hesaplamalar sonucunda bulunan değerler ile entropi yöntemi yardımıyla “Ekonomik bağımlılık(Economic dependence-ED)” değeri elde edilmiştir.