SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN YENİ BİR ADIM: ÇEVRE İÇİN KÜRESEL ANTLAŞMA’YA DOĞRU -ÇEVRESEL USULİ HAKLAR ÖZELİNDE BİR DEĞERLENDİRME-


YAĞCI P.

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.25, sa.1, ss.321-369, 2023 (TRDizin) identifier

Özet

Küresel iklim krizinin etkilerinin her gün daha fazla hissedilmesi neticesinde, ulusal ve uluslararası alanda bu konuda hukuki düzenleme yapmanın ve harekete geçmenin önemi artmaktadır. Bu kapsamda uluslararası bir uzmanlar grubu tarafından 1972 tarihli Stockholm Bildirisinden bu yana edinilen kazanımlara tek bir kapsayıcı metinde yer verecek bir uluslararası antlaşma taslağı olarak Çevre İçin Küresel Antlaşma hazırlanmıştır ve Birleşmiş Milletler nezdinde üzerinde çalışılmaktadır. Söz konusu antlaşma taslağının üç maddesinde çevresel usuli haklara ayrıca yer verilmiştir. Bu haklar çevresel bilgiye erişim, halkın katılımı ve yargıya erişim hakkıdır. Çevresel usuli haklar hem uluslararası soft law belgelerde hem de bölgesel antlaşmalarda çevrenin korunması için önemli araçlar olarak kabul edilmektedir. 2015 yılında kabul edilen Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında da Amaç 16 açıkça çevresel usuli hakları kabul etmektedir. Bu haklar sürdürülebilir kalkınmanın hem çevresel hem de sosyal boyutuna ilişkin gereklilikleri yerine getirmek açısından vazgeçilmez niteliktedir. Bu bakımdan küresel nitelikte kapsayıcı bir antlaşma taslağında bu haklara yer verilmesi hakların uluslararası düzeyde tanınırlığını artıracak ve ulusal ve uluslararası mahkemelerde ileri sürülebilirliğini kolaylaştıracaktır.
As the effects of the global climate crisis are felt more and more every day, the importance of making legal arrangements and taking action on this issue in the national and international arena is increasing. In this context, a draft international treaty - Global Pact for the Environment - has been prepared by an international group of experts that will include the achievements since the 1972 Stockholm Declaration in a single overarching text, and it is being worked on by the United Nations. Environmental procedural rights are also included in three articles of the draft agreement. These rights are acce ss to environmental information, public participation and access to justice. Environmental procedural rights are recognized as important tools for environmental protection in both international soft law documents and regional treaties. In the United Nations Sustainable Development Goals adopted in 2015, Goal 16 explicitly acknowledges environmental procedural rights. These rights are indispensable in terms of fulfilling the requirements regarding both the environmental and social dimensions of sustainable development. In this respect, including these rights in a global comprehensive treaty draft will increase the recognition of these rights at the international level and facilitate their admissibility before national and international courts.