İklim Değişikliği, Su ve Toplum Sağlığı

Çetinkaya C. P.

2nd International Epigenetics Congrress, İstanbul, Türkiye, 2 - 03 Eylül 2023, ss.1-2

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-2
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İklim Değişikliği, Su ve Toplum Sağlığı

Doç. Dr. Cem Polat Çetinkaya(1)

 

19. yüzyılda endüstri devrimi ile yoğun olarak kullanılmaya başlayan fosil yakıtların sera etkisi yarattığını ve iklimin değişimine antropojenik bir katkı olduğunu ortaya atan Arrhenius ve bundan yaklaşık 60 yıl sonra 1950 li yıllarda Keeling’in yaptığı çalışmalar ile desteklenen iklim değişikliği, dünya genelinde ciddi etkilere yol açan bir sorundur. Fosil yakıtların kullanımı, ormansızlaşma, sanayi gibi antropojenik faaliyetler sonucu atmosferde biriken sera gazlarının dünya genelinde ortalama sıcaklıkların yükselmesine, meteorolojik döngülerin değişmesine ve ekstrem hava olaylarının sıklığının artmasına neden olduğu 1990 lı yıllardan beri tartışma konusudur.  Bu etkiler, tarım, su kaynakları, deniz seviyeleri, ekosistemler ve insan sağlığı gibi birçok alanda sorunlara neden olduğu ve olacağı “Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)” tarafından hazırlanan raporlarda vurgulanmaktadır. Diğer yandan iklim değişikliği hidrolojik döngüyü de etkileyerek kullanılabilir su kaynaklarının miktarına ve hem alansal hem de zamansal dağılımına etki etmektedir. Bunun sonucunda, bazı bölgeler kuraklıkla mücadele etmek zorunda kalırken, diğer bölgeler aşırı yağışlar ve sel sorunları ile boğuşmaktadır. Bu sorunlar var olan su temini ve uzaklaştırılması ile ilgili su biriktirme, dağıtma ve yağmursuyu-atıksu toplama altyapılarının tasarım kriterlerinin yetersiz kalmasına neden olmakta, ayrıca yeni planlanan yapıların tasarımında belirsizlikleri arttırarak risklerin büyümesine neden olmaktadır.

Dünya üzerindeki kullanılabilir su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi toplumların sağlığı için kritik öneme sahiptir.ve toplum sağlığını doğrudan etkiler. Artan sıcaklıklar ve hava kirliliği, solunum yolu ve kalp-damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarını tetiklerken, kullanılabilir su kaynaklarının azalması veya kirlenmesi suya erişimde zorluklar yaratarak su güvenliğini tehdit etmekte, bu da hijyenik koşulların bozulmasına ve su kaynaklı hastalıkların yayılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, iklim değişikliği ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi, bireylerden hükümetlere kadar her seviyede eylem gerektiren bir konudur. Temiz enerji kaynaklarına yönelme, su kaynaklarının korunması ve etkin bir şekilde yönetilmesi, iklim değişikliği sonucu ortaya çıkan çevre, ekosistem ve toplum sağlığı da dahil olmak üzere sosyo-ekonomik sorunların hafifletilmesine yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, yeni nesillerin eğitimi, farkındalık ve çok yönlü iş birliğinin geliştirilmesi bu sorunlarla başa çıkmakta önem kazanmaktadır. Toplumların, kurumların ve hükümetlerin bu yöndeki çabaları, gelecek nesiller için daha iyi bir çevre ve sağlıklı bir yaşam sağlama yolunda elzemdir.

Sunulan çalışma yukarıda belirtilen sorunlardan hareketle kentsel ve kırsal yaşamda iklim değişikliğinin su kaynaklarına etkisini ve bu etki sonucu toplum sağlığında oluşabilecek tehditleri irdelemeyi hedeflemektedir.