Akademik Veri Yönetim Sistemi
XIII.INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL RESEARCH AND BEHAVIORAL SCIENCES, Antalya, Türkiye, 24 - 26 Mart 2023, ss.111-112
Giriş: Tıbbi adı enurezis olan alt
ıslatma sorunu çocukluk çağı önemli sorunlarından biri olup hem çocuk hem de
aileyi çok yönlü etkilemektedir. Tedavisinde aile işbirliği önemli olup
davranışçı yaklaşımların öncelikli veya farmakolojik tedaviye ek kullanımı
önerilmekte, fakat konu ile ilgili deneysel çalışmaların sınırlı olduğu
görülmektedir (1,2,3).
Amaç:
Bu deneysel araştırmada aile işbirliği ile enurezisli çocuklara uygulanan
davranışçı yöntemlerin etkinliğinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem:
Etik kurul onayı alınan araştırmada kamuya ait bir çocuk gelişimi polikliniğine
yönlendirilmiş ve çalışmaya katılmayı kabul eden aileler ile yürütülmüş, gece
kuruluğu sağlanamamış ya da bozulmuş, en az üç aydır alt ıslatma sorunu olan
5-7 yaş arası 15 çocuk ve ailesi örneklemi oluşturmuştur. Uygulanan program
kapsamında; uyku öncesi sıvı kısıtlaması, çocuğu gece WC için uyandırma, günlük
işeme/kuruluk kaydı, ödül/pekiştireç kullanımı ve destekleyici ebeveyn
yaklaşımı yer almıştır. Çalışmada aileler ile izlem görüşmeleri yapılmış, veriler
ve notlar oluşturulan formlara kaydedilerek haftalık alt ıslatma durumu değerlendirilmiştir.
Bulgular:
Örneklemde anne yaşı 32.86 ± 4.73, çocuk yaşı 5.46 ± 0.74 olup, çocukların
%60’ı kız cinsiyet ve iki kardeştir. Çocukların dördü prematüre doğmuş olup, üç
tanesinde kardeş doğumu, birinde okula başlama tetikleyici stresör olarak
tanımlanmıştır. Çocukların %60’ında tuvalet eğitimine rağmen tam kuruluk dönemi
sağlanamamış, %46.7’sinde ara sıra gündüz idrar kaçırma ve %60’ında gece
uykudan uyanma güçlüğü tanımlanmıştır. Uygulanan programın takip görüşmelerinde
günlük alt ıslatma durumu izlenmiştir. Çocuklardan dördünde bir ay içinde
kuruluk sağlanmış olup, bu çocuklarda stresörle ilişkili bir etyolojinin olması
dikkati çekmiştir. Beş çocukta ikinci ay sonunda, dört çocukta üçüncü ay
sonunda kuruluk sağlanmıştır. Bir çocuk ise 4. ayda kuruluk sağlayabilmiş, bu
süreçte en az bir haftalık düzenli kuruluk sağlanamayan bir çocuk ise hekime
yönlendirilmiştir. Ailelerde iki ay sonrasında programa uyum motivasyonunda
düşme, umutsuzluk gözlenmiş ve işbirliğinin devamı için destekleyici görüşme gereksinimi
duyulmuştur.
Tartışma:
Çalışmada kontrol grubu ile karşılaştırma yapılamaması ve örneklem sayısının azlığı
sınırlılık olsa da uygulanan aile destekli davranışçı yaklaşımın enurezis
tedavisinde etkin olduğu söylenebilir ve elde edilen bulgular literatür ile
uyumludur (2,3,4). Aile merkezli müdahalelerin ve davranışçı yaklaşımların
enuresiz tedavisinde kullanımının yaygınlaştırılması ve psikiyatri hemşireliği
pratiğinde bu yöntemlerin kullanımı önerilebilir.
Anahtar kelimeler: Enürezis, tuvalet eğitimi, davranışçı yaklaşım, aile eğitimi
Kaynaklar
Alparslan N, Akgün Kostak M. Enürezisli çocuğa yaklaşım. TAF Prev Med Bull 2012; 11 (5): 639- 646
Joanna Lomas Mevers, Colin Muething, Nathan A. Call, Mindy Scheithauer & Shannon Hewett (2018) A consecutive case series analysis of a behavioral intervention for enuresis in children with developmental disabilities, Developmental Neurorehabilitation, 21:5, 336-344.
Çelakıl M. Primer enurezis nocturna tanılı hastalarda en zor sorular:doğru tedavi? doğru süre? Namık Kemal Tıp Dergisi, 2020; 8(3),339 – 343
Caldwell, P.H.Y, Nankivell, G, Sureshkumar, P. simple behavioural interventions for nocturnal enuresis in children Cochrane Database of Systematic Reviews .2013,7,7.