Akademik Veri Yönetim Sistemi
PRAKSIS, sa.59, ss.57-82, 2022 (Hakemli Dergi)
Tarih boyunca sanat, iktidarların otoritesini görselleştirdiği temel bir araç olarak da kullanılmıştır. Sanat ve teknolojinin ayrılmaz yapısı nedeniyle devlet ve sermaye egemenlik alanlarını ve etkilerini görsel teknolojilerin gelişimine paralel olarak artırmış ve güçlendirmiştir. Ancak zaman içinde iktidarlar görünüşlerini gizlemek için farklı stratejiler de benimsemişlerdir. Özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi iktidarların uyguladıkları teknikleri çeşitlendirmiş ve gücün daha etkin kullanılmasına sebebiyet vermiştir. Görsel teknolojilerin bu stratejiler doğrultusunda kullanımı gözetim teknolojileri alanlarını da geliştirmiştir. Bir gözlem pratiği olan gözetim, fotoğraf ya da çekim tekniklerine referans olan optik yönleri vurgulayan metaforlarla bağlantılıdır. Fotografik bakış hesaplanarak çerçevesi çizilen bir bakış, kameradan bakılma biçimiyle ilgilidir. Bu bakış kameranın arkasındaki bakan göze bilgi sağlayarak toplumu, bireyleri, mekanları ve davranışları sınıflandırma, belgeleme ya da estetize etme aracı olmasının yanı sıra iktidarlar için psikolojik güç, disiplin ve kontrol mekanizmalarından biri haline de gelmiştir. Gözetim sistemlerinin denetim, kontrol ve disiplini sağlayan güç ve iktidar bağlamı olarak her yerde olması değişen paradigmalarla birlikte veri izleme ve veri toplama yöntemleri için tasarlanmış teknolojilerin mimarisine, ekonomik, politik ve kültürel süreçlere dayanmaktadır. Bu süreç doğal olarak iktidarların görünmez gücünü görünür kılmak ve toplumsal bir direnç oluşturmak için estetik bir karşı dil de inşa etmiştir. Bu çalışmada görsel teknolojilerin gelişimi ve iktidara hizmet etmesiyle kurulan ilişkiler ve bu ilişkilerin kökenleri üzerinde durulacaktır. Görsel dilin iktidar tarafından denetim yöntemi olarak kullanılmasının pratikleri ve bu pratiklerin zaman içinde nasıl geliştiği tarihsel bir bakış açısıyla değerlendirmeye çalışılacaktır. Ayrıca bu konu, internetin sivil hayatta kullanılmaya başlaması ve toplumun sayısal sistemlere entegre olmasıyla devam eden süreçte, gözetlenen yaşamın karşısında gözetim yöntemlerini ifşa ve temsil edecek estetik bir direniş alanını ortaya çıkaran sanatçıların eserleri üzerinden analiz edilecektir.
Art has been used throughout history as a fundamental means of visualization of authority in politics. Because of the indissociable structure of art and technology, the state and its corporate partners enhanced and reinforced their dominion and impact. But during the modern age, political powers used a variety of strategies to be able to secrete their image. Especially the development in information and communication technologies ensured that the power is not only invisible but also abstract. The usage of visual technologies in line with these strategies intensified in the surveillance areas as well. As an observation practice, surveillance is related with metaphors that highlight optical aspects which functions as a reference to photography or shooting techniques. Photographic seeing is related to a look through the camera with a sight that is already calculated and framed. This seeing not only functions as a means of classification, documentation, and aestheticization of society, individuals, and spaces by providing information to the observer behind the camera but became a mechanism of psychological power, discipline, and control. Furthermore, the ubiquity of surveillance systems as a context of power and political power that provides surveillance, control, and discipline is based on the architecture of technologies, economic, political, and cultural processes designed for data monitoring and data collection methods with changing paradigms. This process innately constructed an aesthetic counter-discourse to be able to make visible the invisible dominance of political power and to build up resistance. In this study, the origins of visual technology in the service of dominance and political power and how the use of visual language as a control mechanism has developed over time will be evaluated from a historical perspective. The potential of counter-surveillance methods to create an aesthetic resistance space that will reveal and represent the invisibility of power will be analyzed through the works of selected artists in the ongoing process with the internet being used in civilian life and the integration of society with digital systems, and in today's network society whose fabric of life and infrastructure is woven with surveillance technologies.