Kavramsal Olarak Dijital Dönüşüm Ve Sağlık Sektörüne Yansımaları
Son yıllarda hızla küreselleşen iş dünyası ve rekabet şartları, işletmelerin dönüşmesi için de artan bir baskı oluşturmuştur. İşletmeler için bu durum, onların yalnızca günün şartlarında hayatta kalabilmeleri için değil, rekabetçi ortamlarda büyümelerini sürdürebilmeleri için de zorunlu olarak teknolojik gelişmeye entegre olmalarını gerektirmiştir. Günümüz teknoloji dünyasında, verimli bir entegrasyon ancak dijital süreçler ve işbirlikçi araçlarla sağlanabilir (White, 2012). Ebert & Duarte (2018), birçok ülkenin, çok taraflı kuruluş ve endüstri birliği, uzun vadeli politikalarını temellendirmek, dijital teknolojiler aracılığı ile doğru bir şekilde dönüşmek için gelecekte ne olacağı veya ne tür ihtiyaçların doğacağı üzerine stratejik çalışmalar üretmiştir. Dijital teknolojiler sayesinde, büyük ve küçük kuruluşlardaki operasyonlar, ürünler ve hizmetler dönüşebilmektedir. Kurumların dijital dönüşümü, verimlilik ve faaliyetlerdeki fonksiyonel problemler ile ilgili örgütsel zorluklara bir çözüm olarak ön plana çıkmaktadır (Heavin & Power, 2018). Dijital dönüşüm, müşteri ilişkilerini, iç süreçleri ve değer yaratmayı değiştirdiği için tüm sektörlerdeki şirketler için büyük önem taşıyan, güncel bir küresel konudur (Zaoui & Souissi, 2020). “Dijital Dönüşüm” sözcüğü Türkçe olarak Google Scholar üzerinden tarandığında 37.700 dokümanın, “Digital Transformation” sözcüğü tarandığında ise 5.180.000 dokümana erişebildiği görülmüştür. Özellikle son yıllarda dijital teknolojilerin daha da hızlı hayatımıza girmesi bu yönde dijital dönüşüm kavramı ile Türkçe ve İngilizce literatürde hızlı bir ivme kazandırdığı görülmüştür. Dijitalleşme bilginin işlenme süreçleri ile ilgili olduğundan ve her veri bir şekilde bilgiye dönüştürülebildiğinden, dijitalleşme her insan faaliyetini ve neredeyse her sektörü etkilemekte, ekonomiyi, çağdaş toplumu derinden dönüştürmektedir (Curran, 2018). Bu sektörlerden belki de en önemlisi insan hayatı ve hayatının sürdürülebilirliği için sağlık sektörüdür. Scarpato ve diğerleri (2017), sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesini elektronik sağlık (e-sağlık) olarak ifade etmişlerdir. Sağlık politikalarının uygulanmasında e-sağlık hizmetlerinin önemi gün geçtikçe artmaktadır (Coşkun, 2018). Mars ve diğerlerine (2010) göre, elektronik sağlık (sağlık ve sağlık hizmetlerini kolaylaştıran bilgi ve iletişim teknolojisi) gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde yaygınlaşmaktadır. Türkiye’de dijital dönüşüm veya elektronik sağlık hizmetleri konusunda özellikle iki binli yıllar ile birlikte önemli girişimlerde bulunmuştur. E-sağlık, yirmi birinci yüzyılın başlarında ortaya çıkmış ve sağlık sektöründe elektronik bilgi ve iletişim teknolojisinin birlikte kullanımı için her şeyi kapsayan bir terim olarak kullanılmıştır. Terim, hem küçük alanlarda hem de geniş coğrafi bölgelerde klinik, eğitim, araştırma ve idari amaçlar için kullanılan teknolojiyi ifade etmektedir (Harrison & Lee, 2006). Dijital dönüşümün sağlık sektöründe hasta merkezli bir yaklaşımı güçlendirme, operasyonel verimliliği artırma ve iş akışı uygulamalarını destekleme gibi mevcut zorlukları desteklemede birden çok olumlu etkisi olabilir (Kraus vd., 2021b). Sağlık hizmeti artık öncelikle doktor-hasta ilişkisinin mahremiyeti ve sınırları içinde yer alan bir şey değildir. Bunun yerine sağlık hizmetleri, veri tabanları, hastane bilgi sistemleri, dijital sağlık kayıtları, elektronik sağlık kartları, çevrimiçi hasta toplulukları, sağlıkla ilgili uygulamalar, akıllı evler gibi ortam destekli yaşam teknolojilerine sahip hem insan hem de insan olmayan aktörlerin karmaşık bir yapı içinde servis edilmekte, sürdürülmektedir (Belliger & Krieger, 2018). Haggerty (2017) sağlıkta dijital dönüşüm hizmetleri, elektronik sağlık kayıtları, dijital görüntüleme, e-reçete hizmetleri ve kurumsal kaynak planlama sistemleri, birçok sağlık kuruluşunun kapsamlı bilgi teknolojileri sistemlerine entegre edilen dijital hizmetler arasındadır. Sağlık hizmetlerinin dijital dönüşümü, bilim insanları için son yıllarda daha da fazla ilgi uyandırmaya başlamıştır. Bu alanda, disiplinler arası çalışmalar ortaya çıkmaya başlamıştır. Başta, mühendislik ve bilgi bilimcilerin yanı sıra tıp ve sağlık hizmeti araştırmacıları da dahil olmak üzere pek çok farklı disiplinden farklı araştırmacı profilleri konuyu araştırmaktadır (Ivančić vd., 2020). Tüm alanlarda olduğu gibi sağlık sektöründeki dijital dönüşüm konusunun sağlık alanında da pek çok farklı disiplinleri ilgilendiren, farklı bakış açılarının aynı potada eriten bakış açısına ihtiyaç olduğu ortadadır. Dieleman ve diğerleri (2017), tıbbi ve teknik gelişmelerin dünya genelinde insanlık için daha iyi sağlık hizmeti sunarken, diğer yandan artan maliyetlerin tüm devletler, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve hastalar için büyük bir endişe kaynağı olduğunu ifade etmiştir. Türkiye gibi gelişmekte olan, kısıtlı sağlık fonlarına sahip ülkeleri için sağlık kurum bütçelerinin etkin kullanımı daha da önemlidir. Bütçelerde öncelik sırasının doğru belirlenmesi, en öncelikli ihtiyacın doğru teknoloji ve doğru sistemler ile kuruma kazandırılması kritik önem arz etmektedir. Dolayısı ile dijital dönüşümün kavramsal olarak ele alınarak, pek çok açıdan değerlendirilmesi ve olası sakıncalı durumlarının değerlendirilmesi faydalı görülmektedir.
Conceptually Digital Transformation and Its Reflections on the Health Sector
In recent years, the rapidly globalizing business world and competitive conditions have put increasing pressure on businesses to transform. For businesses, this has required them to integrate with technological development not only to survive in the current environment, but also to sustain their growth in competitive environments. In today's world of technology, efficient integration can only be achieved through digital processes and collaborative tools (White, 2012). According to Ebert & Duarte (2018), many countries, multilateral organizations and industry associations have produced strategic studies on what will happen or what needs will arise in the future in order to base their long-term policies and transform properly through digital technologies. Digital technologies can transform operations, products and services in organizations large and small. Digital transformation of organizations stands out as a solution to organizational challenges related to efficiency and functional problems in operations (Heavin & Power, 2018). Digital transformation is a current global issue of great importance for companies in all sectors as it changes customer relationships, internal processes and value creation (Zaoui & Souissi, 2020). When the word "Digital Transformation" is searched through Google Scholar in Turkish, it is seen that 37,700 documents can be accessed and 5,180,000 documents can be accessed when the word "Digital Transformation" is searched. Especially in recent years, digital technologies have entered our lives even faster, and it has been seen that the concept of digital transformation has gained a rapid momentum in Turkish and English literature. Since digitalization is related to the processes of information processing and every data can be transformed into information in some way, digitalization affects every human activity and almost every sector, profoundly transforming the economy and contemporary society (Curran, 2018). Perhaps the most important of these sectors is the health sector for human life and its sustainability. Scarpato et al. (2017) referred to the digitalization of healthcare services as electronic health (e-health). The importance of e-health services in the implementation of health policies is increasing day by day (Coşkun, 2018). According to Mars et al. (2010), electronic health (information and communication technology that facilitates health and health services) is becoming widespread in developed, developing and less developed countries. Turkey has made important initiatives in digital transformation or electronic health services, especially in the two millennia. E-health emerged in the early twenty-first century and has been used as an all-encompassing term for the combined use of electronic information and communication technology in the health sector. The term refers to technology used for clinical, educational, research and administrative purposes in both small areas and large geographical regions (Harrison & Lee, 2006). Digital transformation can have multiple positive impacts in supporting current challenges in the healthcare sector, such as strengthening a patient-centered approach, improving operational efficiency and supporting workflow practices (Kraus et al., 2021b).Healthcare is no longer something that exists primarily within the privacy and confines of the doctor-patient relationship.Instead, healthcare is delivered and sustained within a complex structure of both human and non-human actors with ambient assisted living technologies such as databases, hospital information systems, digital health records, electronic health cards, online patient communities, health-related apps, smart homes (Belliger & Krieger, 2018).According to Haggerty (2017), digital transformation services in healthcare, electronic health records, digital imaging, e-prescribing services and enterprise resource planning systems are among the digital services integrated into the comprehensive information technology systems of many healthcare organizations.The digital transformation of healthcare has become of increasing interest to scholars in recent years.Interdisciplinary studies have started to emerge in this field.Different profiles of researchers from many different disciplines are investigating the topic, including mainly engineering and information scientists, but also medical and healthcare researchers (Ivančić et al., 2020).As in all fields, it is evident that digital transformation in the healthcare sector requires a multidisciplinary and multidisciplinary perspective.Dieleman et al. (2017) stated that while medical and technical advances are providing better healthcare services for humanity worldwide, on the other hand, increasing costs are a major concern for all governments, healthcare providers and patients.For developing countries like Turkey with limited health funds, effective use of health institution budgets is even more important.It is critical to prioritize the budgets correctly and to bring the highest priority needs to the institution with the right technology and the right systems.Therefore, it is useful to consider digital transformation conceptually, to evaluate it from many perspectives and to evaluate its possible drawbacks.
Kavramsal Olarak Dijital Dönüşüm Ve Sağlık Sektörüne Yansımaları
Son yıllarda hızla küreselleşen iş dünyası ve rekabet şartları, işletmelerin dönüşmesi için de artan bir baskı oluşturmuştur. İşletmeler için bu durum, onların yalnızca günün şartlarında hayatta kalabilmeleri için değil, rekabetçi ortamlarda büyümelerini sürdürebilmeleri için de zorunlu olarak teknolojik gelişmeye entegre olmalarını gerektirmiştir. Günümüz teknoloji dünyasında, verimli bir entegrasyon ancak dijital süreçler ve işbirlikçi araçlarla sağlanabilir (White, 2012). Ebert & Duarte (2018), birçok ülkenin, çok taraflı kuruluş ve endüstri birliği, uzun vadeli politikalarını temellendirmek, dijital teknolojiler aracılığı ile doğru bir şekilde dönüşmek için gelecekte ne olacağı veya ne tür ihtiyaçların doğacağı üzerine stratejik çalışmalar üretmiştir. Dijital teknolojiler sayesinde, büyük ve küçük kuruluşlardaki operasyonlar, ürünler ve hizmetler dönüşebilmektedir. Kurumların dijital dönüşümü, verimlilik ve faaliyetlerdeki fonksiyonel problemler ile ilgili örgütsel zorluklara bir çözüm olarak ön plana çıkmaktadır (Heavin & Power, 2018). Dijital dönüşüm, müşteri ilişkilerini, iç süreçleri ve değer yaratmayı değiştirdiği için tüm sektörlerdeki şirketler için büyük önem taşıyan, güncel bir küresel konudur (Zaoui & Souissi, 2020). “Dijital Dönüşüm” sözcüğü Türkçe olarak Google Scholar üzerinden tarandığında 37.700 dokümanın, “Digital Transformation” sözcüğü tarandığında ise 5.180.000 dokümana erişebildiği görülmüştür. Özellikle son yıllarda dijital teknolojilerin daha da hızlı hayatımıza girmesi bu yönde dijital dönüşüm kavramı ile Türkçe ve İngilizce literatürde hızlı bir ivme kazandırdığı görülmüştür. Dijitalleşme bilginin işlenme süreçleri ile ilgili olduğundan ve her veri bir şekilde bilgiye dönüştürülebildiğinden, dijitalleşme her insan faaliyetini ve neredeyse her sektörü etkilemekte, ekonomiyi, çağdaş toplumu derinden dönüştürmektedir (Curran, 2018). Bu sektörlerden belki de en önemlisi insan hayatı ve hayatının sürdürülebilirliği için sağlık sektörüdür. Scarpato ve diğerleri (2017), sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesini elektronik sağlık (e-sağlık) olarak ifade etmişlerdir. Sağlık politikalarının uygulanmasında e-sağlık hizmetlerinin önemi gün geçtikçe artmaktadır (Coşkun, 2018). Mars ve diğerlerine (2010) göre, elektronik sağlık (sağlık ve sağlık hizmetlerini kolaylaştıran bilgi ve iletişim teknolojisi) gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde yaygınlaşmaktadır. Türkiye’de dijital dönüşüm veya elektronik sağlık hizmetleri konusunda özellikle iki binli yıllar ile birlikte önemli girişimlerde bulunmuştur. E-sağlık, yirmi birinci yüzyılın başlarında ortaya çıkmış ve sağlık sektöründe elektronik bilgi ve iletişim teknolojisinin birlikte kullanımı için her şeyi kapsayan bir terim olarak kullanılmıştır. Terim, hem küçük alanlarda hem de geniş coğrafi bölgelerde klinik, eğitim, araştırma ve idari amaçlar için kullanılan teknolojiyi ifade etmektedir (Harrison & Lee, 2006). Dijital dönüşümün sağlık sektöründe hasta merkezli bir yaklaşımı güçlendirme, operasyonel verimliliği artırma ve iş akışı uygulamalarını destekleme gibi mevcut zorlukları desteklemede birden çok olumlu etkisi olabilir (Kraus vd., 2021b). Sağlık hizmeti artık öncelikle doktor-hasta ilişkisinin mahremiyeti ve sınırları içinde yer alan bir şey değildir. Bunun yerine sağlık hizmetleri, veri tabanları, hastane bilgi sistemleri, dijital sağlık kayıtları, elektronik sağlık kartları, çevrimiçi hasta toplulukları, sağlıkla ilgili uygulamalar, akıllı evler gibi ortam destekli yaşam teknolojilerine sahip hem insan hem de insan olmayan aktörlerin karmaşık bir yapı içinde servis edilmekte, sürdürülmektedir (Belliger & Krieger, 2018). Haggerty (2017) sağlıkta dijital dönüşüm hizmetleri, elektronik sağlık kayıtları, dijital görüntüleme, e-reçete hizmetleri ve kurumsal kaynak planlama sistemleri, birçok sağlık kuruluşunun kapsamlı bilgi teknolojileri sistemlerine entegre edilen dijital hizmetler arasındadır. Sağlık hizmetlerinin dijital dönüşümü, bilim insanları için son yıllarda daha da fazla ilgi uyandırmaya başlamıştır. Bu alanda, disiplinler arası çalışmalar ortaya çıkmaya başlamıştır. Başta, mühendislik ve bilgi bilimcilerin yanı sıra tıp ve sağlık hizmeti araştırmacıları da dahil olmak üzere pek çok farklı disiplinden farklı araştırmacı profilleri konuyu araştırmaktadır (Ivančić vd., 2020). Tüm alanlarda olduğu gibi sağlık sektöründeki dijital dönüşüm konusunun sağlık alanında da pek çok farklı disiplinleri ilgilendiren, farklı bakış açılarının aynı potada eriten bakış açısına ihtiyaç olduğu ortadadır. Dieleman ve diğerleri (2017), tıbbi ve teknik gelişmelerin dünya genelinde insanlık için daha iyi sağlık hizmeti sunarken, diğer yandan artan maliyetlerin tüm devletler, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve hastalar için büyük bir endişe kaynağı olduğunu ifade etmiştir. Türkiye gibi gelişmekte olan, kısıtlı sağlık fonlarına sahip ülkeleri için sağlık kurum bütçelerinin etkin kullanımı daha da önemlidir. Bütçelerde öncelik sırasının doğru belirlenmesi, en öncelikli ihtiyacın doğru teknoloji ve doğru sistemler ile kuruma kazandırılması kritik önem arz etmektedir. Dolayısı ile dijital dönüşümün kavramsal olarak ele alınarak, pek çok açıdan değerlendirilmesi ve olası sakıncalı durumlarının değerlendirilmesi faydalı görülmektedir.
Conceptually Digital Transformation and Its Reflections on the Health Sector
In recent years, the rapidly globalizing business world and competitive conditions have put increasing pressure on businesses to transform. For businesses, this has required them to integrate with technological development not only to survive in the current environment, but also to sustain their growth in competitive environments. In today's world of technology, efficient integration can only be achieved through digital processes and collaborative tools (White, 2012). According to Ebert & Duarte (2018), many countries, multilateral organizations and industry associations have produced strategic studies on what will happen or what needs will arise in the future in order to base their long-term policies and transform properly through digital technologies. Digital technologies can transform operations, products and services in organizations large and small. Digital transformation of organizations stands out as a solution to organizational challenges related to efficiency and functional problems in operations (Heavin & Power, 2018). Digital transformation is a current global issue of great importance for companies in all sectors as it changes customer relationships, internal processes and value creation (Zaoui & Souissi, 2020). When the word "Digital Transformation" is searched through Google Scholar in Turkish, it is seen that 37,700 documents can be accessed and 5,180,000 documents can be accessed when the word "Digital Transformation" is searched. Especially in recent years, digital technologies have entered our lives even faster, and it has been seen that the concept of digital transformation has gained a rapid momentum in Turkish and English literature. Since digitalization is related to the processes of information processing and every data can be transformed into information in some way, digitalization affects every human activity and almost every sector, profoundly transforming the economy and contemporary society (Curran, 2018). Perhaps the most important of these sectors is the health sector for human life and its sustainability. Scarpato et al. (2017) referred to the digitalization of healthcare services as electronic health (e-health). The importance of e-health services in the implementation of health policies is increasing day by day (Coşkun, 2018). According to Mars et al. (2010), electronic health (information and communication technology that facilitates health and health services) is becoming widespread in developed, developing and less developed countries. Turkey has made important initiatives in digital transformation or electronic health services, especially in the two millennia. E-health emerged in the early twenty-first century and has been used as an all-encompassing term for the combined use of electronic information and communication technology in the health sector. The term refers to technology used for clinical, educational, research and administrative purposes in both small areas and large geographical regions (Harrison & Lee, 2006). Digital transformation can have multiple positive impacts in supporting current challenges in the healthcare sector, such as strengthening a patient-centered approach, improving operational efficiency and supporting workflow practices (Kraus et al., 2021b).Healthcare is no longer something that exists primarily within the privacy and confines of the doctor-patient relationship.Instead, healthcare is delivered and sustained within a complex structure of both human and non-human actors with ambient assisted living technologies such as databases, hospital information systems, digital health records, electronic health cards, online patient communities, health-related apps, smart homes (Belliger & Krieger, 2018).According to Haggerty (2017), digital transformation services in healthcare, electronic health records, digital imaging, e-prescribing services and enterprise resource planning systems are among the digital services integrated into the comprehensive information technology systems of many healthcare organizations.The digital transformation of healthcare has become of increasing interest to scholars in recent years.Interdisciplinary studies have started to emerge in this field.Different profiles of researchers from many different disciplines are investigating the topic, including mainly engineering and information scientists, but also medical and healthcare researchers (Ivančić et al., 2020).As in all fields, it is evident that digital transformation in the healthcare sector requires a multidisciplinary and multidisciplinary perspective.Dieleman et al. (2017) stated that while medical and technical advances are providing better healthcare services for humanity worldwide, on the other hand, increasing costs are a major concern for all governments, healthcare providers and patients.For developing countries like Turkey with limited health funds, effective use of health institution budgets is even more important.It is critical to prioritize the budgets correctly and to bring the highest priority needs to the institution with the right technology and the right systems.Therefore, it is useful to consider digital transformation conceptually, to evaluate it from many perspectives and to evaluate its possible drawbacks.
