Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Anatolia Academic Online Journal / Journal of Health Science, cilt.5, sa.1, ss.1-17, 2019 (TRDizin)
Bu araştırmada, nörolojik tedavilerde kullanılan bazı şifalı bitkilerin dilbilimsel açıdan incelenmesi konu edilmiştir. Fitonimler (bitki adları) anlambilim ve kökenbilim açısından ele alınmıştır. Tıp üzerine yazılan eski metinlerde bu sözcüklerin kullanımına dair örnekler ortaya konmuştur. Araştırma yöntemi olarak tarihsel karşılaştırmalı yöntem kullanılmıştır. Sağlık alanında kullanılan şifalı bitki adlarının kökenbilim açısından incelenmesi iki yönden önemlidir. Birincisi sağlık ile ilgili sözcükler sağlık meslek örgütünü doğrudan ilgilendirmektedir. İkincisi, sağlıkla ilgili sözcükler dillerin en eski sözvarlığını oluşturmaktadır. Sağlıkla ilgili sözcükler, bir dilin zaman içindeki yolculuğu hakkında bize kapsamlı bilgiler vermektedir. Antik Yunan ve Latin dillerinin ortak kültürel mirası sayesinde hastalıkların ve şifalı bitkilerin Latince adları uluslararası kabul görmektedir. Ancak her dilde bitkinin kendi özel adları ve eş anlamları vardır. Türk tıp ve farmakoloji terminolojisinde, geniş bir grup terim, hastalıkların, bitkilerin ve ilaçların adlarını oluşturmaktadır. Çalışmamızda değinilen fitonimlerin çoğunun Yunan-Latin kökenleri vardır ve bu sözcüklerin uluslararası kullanımı mevcuttur. Makalede incelenen fitonimler çoğunlukla Türkçenin İngilizce, Farsça, Arapça, Fransızca, Yunanca ve Latince gibi dillerle olan ilişkileri sonucu dilimize kazandırılan sözcüklerden oluşmaktadır. Araştırma konusu olan nörolojik tedavilerde kullanılan bazı şifalı bitkilerin adları Latince bilimsel, Türkiye Türkçesi ve halk arasında kullanılan adları olarak verilmiştir. Alanla ilgili terminoloji büyük ölçüde İngilizce olarak üretilmiş olduğu için, terimlerin İngilizce karşılıkları da parantez içinde verilmiştir. Ayrıca diğer dillere de başvurulmuştur. Bitkilerin Latince bilimsel adları Uluslararası Bitki, Mantar ve Alg Adlandırma Yasası (Melborn Yasası) (International Code of Nomenclature of algae, fungi and plant) dikkate alarak belirlenmiştir. Şifalı bitkilerin kökenini, yapısını, çevredeki gerçekliğin çeşitli kavramları ile olan bağıntısı incelemek, dilsel bir malzemedir. Bu çalışma ilerde ‘Şifalı bitki terminolojisi ve tarifi’ eğitim kılavuzlarını yazmak için örnek bir çalışmadır ve sözlük bilimciler, dil bilimciler, toplum dilbilimciler, hekimler ve tıp öğrencilerine faydalı olacak bir kaynak oluşturmaktadır.
In this study, linguistic examination of some medicinal plants used in neurological therapies is discussed. Phytonims are handled both semantically and etymologically. Besides, examples for the use of these words in the old texts about medicine are presented. Historical comparative research is used as methodology. It is important to investigate the etymology of the medicinal herbs used in health for two reasons. First, there is a direct interest between these words and healthcare organizations. Second, the words related with health constitute the oldest vocabulary of the languages. These words give comprehensive information about the journey of a language over time. Thanks to the common cultural heritage of the Ancient Greek and Latin languages the Latin names of diseases and medicinal plants are acknowledged internationally. However, plants in each language have their own special names and synonyms. In Turkish medicine and pharmacology terminology, a large group of terms form the names of diseases, plants and medicines. Most of the phytonims handled in the study, have Greek-Latin origins and international uses. They consist of the words which have brought in our language as a result of the relationship between the Turkish and the different languages like English, French, Arabic, Greek, Latin and Persian. Some of the medicinal herbs in the study, which are used for neurological treatments, presented with the technical terms in Latin, Turkish languages and as used by the public. Since the terminology related to the field is mostly produced in English, the English equivalents of the terms are given in parentheses. The other languages are also used. The technical terms of the phytonims have been identified by taking account the International Code of Nomenclature for algae, fungi and plants (Melbourne Code). Investigating the roots and structure of the medicinal herbs or their connections with the several concepts of the authenticity around is a linguistic material. Accordingly, this study is an example for the future studies about the terminology and recipes of medicinal herbs and it also contains a useful bibliography for the linguists, lexicologists, sociologists, doctors and medicine students.