TÜRKİYE’DE CARİ İŞLEMLER DENGESİNİ ETKİLEYEN FİNANSAL DEĞİŞKENLERİN VAR ANALİZİ

Çakır A. S. B., Sözen İ.

Akademik Hassasiyetler, cilt.3, sa.5, ss.19-42, 2016 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 3 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2016
  • Dergi Adı: Akademik Hassasiyetler
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.19-42
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Bu çalışmada, Türkiye’de cari işlemler dengesini etkileyen finansal değişkenleri belirlemeye ve en önemli değişken ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada VAR Granger nedensellik testi yapılmış ve bir VAR modeli oluşturularak etki-tepki fonksiyonları ile varyans ayrıştırması analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışma, 1980-2014 dönemini kapsamaktadır. Değişkenler olarak, ekonomik büyüme, reel efektif döviz kuru, reel faiz oranı, dış borç oranı, para arzı ve enflasyon oranı belirlenmiştir. Teorik ve ampirik çalışmalar ışığında; Granger nedensellik testi sonuçları cari açık, dış borç arasında ve cari açık döviz kuru arasında tek yönlü bir nedensellik olduğu anlaşılmıştır. VAR modeli sonuçları ise dış borç, enflasyon ve reel döviz kuru arttığında ülkedeki cari açığın da arttığını göstermektedir. Para arzının ise cari açığı azalttığı görülmektedir. Ayrıca, cari açık ve diğer tüm faktörler arasındaki uzun dönemli ilişki ortaya konmuştur. Varyans ayrıştırması sonuçları cari açığın kendisi ve dış borç oranından en büyük oranda etkilendiğini göstermiştir.

This study aims to define the financial variables that influence the current account and tries to reveal the most significant variable. Granger casualty is applied and variance decomposition analysis are performed to develop a model with impulse response functions. The study covers the period from 1980 to 2014. Such variables as economic growth, real interest rate, real effective exchange rate, the ratio of external debt, the money supply and the rate of inflation are determined. Consequently, in the light of theoretical and empirical studies, the results of Granger causality test show that there is a unidirectional causality between current account deficit, foreign debt ratio and the exchange rate. The results of VAR model, on the other hand, reveal that the increase in the current account deficit in the country is positively correlated with the increase of the external debt, inflation and real exchange rate. It is observed that the money supply reduces the current account deficit. In addition, the long-term relationship between current account deficit and all the others factors is determined. The results of the variance decomposition show that the current account deficit is most highly affected by the high rate of current account deficit.