Research Information System
Dehukam Deniz Hukuku Dergisi, vol.5, no.1, pp.103-166, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
6102
sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 5.kitabında yer alan 1178 ila 1192. maddeleri, taşıyanın
yüke özen sorumluluğunu düzenleyen hükümlere yer vermektedir. İşbu hükümler
uyarınca; taşıyanın yüke özen sorumluluğunun kapsamı, sorumluluktan kurtulma
nedenleri, inceleme ve bildirim, sorumluluk sınırları, hak düşürücü süre,
sözleşme dışı istemler ile fiili taşıyanın sorumluluğu düzenlenmiştir. Kendisine
karşı yüke özen sorumluluğu tesisi süreci başlatılan taşıyanın; sorumluluktan
kurtulma hallerinin uygulanabilirliğini denetlemesi öncesinde, sorumluluk
tesisinde ispat yükünün yerini değiştirmek için, müşterek incelemenin varlığını
veya yükle ilgiliye atfedilen bildirim yükümlülüğünün yerine getirilip
getirilmediğini denetlemek imkanları bulunmaktadır. Bunların her ikisinin yokluğunda,
taşıyan lehine ikili bir sorumsuzluk karinesi doğacak ve taşıyanın yüke özen sorumluluğunun
tesisi talebinde bulunan kişi bu karineleri çürütmedikçe; eşyanın taşıma
senedinde yazılı olduğu gibi taşıyanca teslim edildiği ve zararın taşıyanın
sorumlu olmadığı bir sebepten ileri geldiği kabul olunacaktır. Bu nedenle; yüke
özen sorumluluğunun tesisinde oldukça büyük önemi haiz “müşterek inceleme”,
çalışmada; tatbik kabiliyeti, hükümleri ve uygulamada ortaya çıkan birtakım
sorunlar kapsamında değerlendirilmiş, sorunların çözümüne ve bu şekilde hükmün
tadiline yönelik değerlendirmelerde bulunmak amaçlanmıştır.