Bu çalışmanın amacı, disiplinler arası bir bakış açısıyla öğretim programları ve ders kitaplarındaki metin ve görsellerin kadın imgesi açısından incelenmesine ve bu inceleme sırasında tarihsel olarak dikkate alınması gereken siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal faktörlere yönelik ölçüt seti geliştirmektir. Delphi tekniğinin kullanıldığı araştırmanın uzman grubunun oluşturulmasında maksimum çeşitlilik örneklemesi işe koşulmuştur. Kadın çalışmaları alanında deneyime sahip, Amerikan edebiyatı, dilbilim, eğitim bilimleri, güzel sanatlar eğitimi, kamu yönetimi, psikoloji, sanat tarihi, siyaset bilimi, sosyal bilgiler eğitimi, sosyoloji, tarih, Türkçe, Türk edebiyatı ve Türk halk bilimi alanlarından 23 uzmanın katılımı ile gerçekleştirilen Delphi çalışması üç turda tamamlanmıştır. Araştırma sonucunda, yazılı metinlerin incelenmesine yönelik 21 ölçüt geliştirilmiştir. Bu ölçütler, kadın ve erkeklerin kamusal ve özel alanda farklılaşan rollerine, kadın ve erkek mesleklerine ve mesleki statülerine, kadın ve erkeklerin duygusal durumlarına ve bedenlerine atanan rollere, dildeki eşitsizliklere ve kadın ile teknoloji ilişkisine dikkat çekmektedir. Görsellerin incelenmesine yönelik uzlaşıya varılan 10 ölçüt ise erkek ve kadın görsellerinin niceliksel analizine, toplumsal ve ev içi mekânlardaki görselleştirilme biçimlerine, erkek ve kadın kıyafetlerinin analizine, çoklu kadın kimliklerinin yansıtılma durumuna, kadın görsellerinin bedensel analizine, teknoloji-kadın ilişkisine, karakterlerin bireysel ve grup içindeki sunumu ile metin ve görsel arasındaki tutarlılık/tutarsızlık durumlarına odaklanmaktadır. Son olarak, sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel faktörlere yönelik geliştirilen 21 ölçüt, nicel değişimlere (yazar sayısı, kadınların karar alma mekanizmalarındaki temsili, çalışma yaşamındaki temsili) ve bu değişimlerin niteliğe yansımasına (kadının rolleri, statüsü, aile içindeki yeri, giyimi) odaklanmıştır. Ayrıca, dönüşüm dönemlerinde (ekonomik buhran, savaş, göç, küreselleşme, liberalleşme, muhafazakârlaşma ve teknolojik değişimler) kadın imgesinin sunuluşu da önemli ölçütler arasında yer almıştır.
This study aims to develop a set of criteria, from an interdisciplinary perspective, for examining texts and visuals in curricula and textbooks concerning the representation of women and the political, cultural, economic, and social factors that should be considered historically during this examination. The research utilized the Delphi technique, employing maximum variation sampling to form the expert group. The Delphi study was completed in three rounds with the participation of 23 experts with experience in women’s studies from fields such as American literature, linguistics, educational sciences, fine arts education, public administration, psychology, art history, political science, social studies education, sociology, history, Turkish language, Turkish literature, and Turkish folklore. As a result, 21 criteria were developed for examining written texts. These criteria highlight the differentiated roles of women and men in public and private spheres, women’s and men’s occupations and roles in various professions, their emotional states, their assigned bodily roles, linguistic inequalities, and the relationship between women and technology. Additionally, ten criteria were established for the examination of visuals, focusing on the quantitative analysis of men’s and women’s images, the way they are visualised in social and domestic spaces, the analysis of men’s and women’s clothing, the reflection of multiple women identities, the bodily analysis of women images, the relationship between technology and women, the presentation of characters individually and in groups, and the consistency/discrepancy between text and image. Furthermore, the 21 criteria developed concerning social, political, economic, and cultural factors focus on quantitative changes (such as the number of authors, women’s representation in decision-making mechanisms, and their representation in the workforce) and the qualitative reflections of these changes (including women’s roles, status, position within the family, and clothing). The presentation of women’s images during transformative periods (such as economic crises, wars, migration, globalization, liberalization, conservatism, and technological changes) was also a significant aspect of the criteria.
