Çok Partili Hayata Geçişin İlk Yıllarında Mordoğanlı Bir "Kahraman Demokrat" Mediha Aşıkı


Creative Commons License

Şenel A.

II. Uluslararası Kadın Sempozyumu Zaman, Mekân ve Kadın, İzmir, Türkiye, 15 - 17 Kasım 2021, ss.14-15

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.14-15
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde çok partili siyasal hayata geçiş, 7 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti’nin (DP) kurulması ile sağlanabilmiştir. DP kurulduktan sonra örgütlenme çalışmalarına hız vermiş, yurt çapında il ve ilçe teşkilatlarını oluşturmaya başlamıştır. Bu kapsamda DP İzmir il örgütü 14 Şubat 1946 tarihinde kurulmuş ve İzmir, bu tarihten sonra DP açısından önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. DP İzmir il örgütü kurulduktan sonra ilçelerde örgütlenme süreci başlamış, bu kapsamda DP Karaburun ilçe teşkilatı 11 Mart 1946 tarihinde kurulmuştur. DP’nin muhalefette yer aldığı 1946-1950 yılları arasında DP mensupları, kolluk kuvvetlerinin ve çeşitli idari makamların baskısına maruz kalmıştır. Söz konusu baskı ve şiddet olaylarının özellikle seçim dönemlerinde tırmanışa geçtiği ancak dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1947 yılında “12 Temmuz Beyannamesi” olarak tanınan bildirisi sonrasında nispeten azaldığı ifade edilebilir. Baskı ve şiddet olaylarından İzmirli Demokrat Partililer de etkilenmiş, İzmir’de de çeşitli olaylar yaşanmıştır. Bu çalışmada DP İzmir il örgütünün ve parti mensuplarının partinin kuruluş sürecinde karşılaştığı baskı ve şiddet olaylarına kısaca değinilmiş, 1947 yılında köy muhtarlığı seçimleri yapılırken Karaburun’a bağlı Mordoğan’da yaşanan olaylar ve bu olaylar sırasında ciddi olarak yaralanan Mediha Aşıkı’ın DP’lilerce adeta bir “demokrasi kahramanı” ilan edilme süreci üzerinde durulmuştur.

The transition to a multi-party political life in the history of the Republic of Turkey could finally be achieved with the formation of the Democrat Party (DP) on January 7, 1946. Succeeding its foundation DP, accelerated its administrative activities and started to establish provincial and district organizations all over the country. In this context, DP İzmir provincial organization was established on 14 February 1946 and İzmir turned into one of the most important centers for DP after this date. After the establishment of the DP İzmir provincial organization, the process of organizing in the districts began, and within this scope, the DP Karaburun district organization was established on March 11, 1946. Between 1946 and 1950, when the DP was in the opposition, DP members were subjected to pressure from law enforcement and various administrative authorities. It can be stated that the oppression and violence in question escalated especially during the election periods, but decreased relatively after the declaration of the then President İsmet İnönü, known as the “12 July Declaration” in 1947. Democrat Party members from Izmir were also affected by these events, and various events took place in Izmir. In this study, the oppression and violence that the DP İzmir provincial organization and party members faced during the founding process of the party were briefly mentioned, the events that took place in Mordoğan, Karaburun, while the village headman elections were held in 1947 were explained and the process of declaring Mediha Aşıkı, who was seriously injured during these events, as a “hero of democracy” was analyzed.