Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL SOCIAL SCIENCES CONGRESS IN THE AGE OF DIGITAL TRANSFORMATION, İstanbul, Türkiye, 11 - 12 Kasım 2022, cilt.1, ss.435-446
Yaşamın her alanında etkilerini gösteren teknolojik gelişmeler eğitim alanında da etkin bir rol
üstlenmiştir. Öğrencilerin eğitim-öğretim faaliyetlerini kolaylaştıran ve etkili öğrenme
ortamlarının oluşmasına olanak tanıyan bu gelişmelerin önemi özellikle covid 19
pandemisinin yol açtığı uzaktan öğrenim süreciyle daha iyi anlaşılmıştır. Teknolojik araçlar
yardımıyla öğretim etkinlikleri yalnızca sınıf ortamıyla sınırlı kalmayarak her yerden eğitime
erişim olanağı ortaya çıkmıştır. Ancak söz konusu avantajların yanı sıra bu gelişmeler bazı
problem davranışları da beraberinde getirmiştir. İnternet tabanlı bilişim cihazları öğrenciler
tarafından sınıf ortamlarında dersle ilgisi olmayan amaçlar doğrultusunda kullanılmaya
başlanmış ve bu da eğitim alanında son yıllarda üzerinde önemle durulan bir kavram olarak
siber aylaklığı ortaya çıkarmıştır. Günümüzde ise pandeminin de etkisiyle eğitim
etkinliklerinin çevirim içi ortamlarda yürütülmeye başlanmasıyla birlikte siber aylaklık
davranışlarının daha zor denetlenebilir hale geldiği ifade edilebilir. Bu kapsamda araştırmanın
amacı öğrencilerin verimli öğrenme süreçlerini etkilediği düşünülen siber aylaklık
davranışlarıyla ilgili özellikle covid 19 pandemi sürecinde yürütülen çalışmaların sistematik
olarak incelenmesidir. Bu doğrultuda “cyberloafing”, “cyberslacking”, “students”, “covid 19”,
“distance learning” kavramları ile bunların Türkçe karşılıkları olan “siber aylaklık”, “sanal
kaytarma”, “öğrenciler”, “uzaktan eğitim” kavramları Pubmed, Science Direct, Springer Link,
Ulakbim, Google Scholar ve YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanlarında aratılarak tam metin
olarak ulaşılan 25 çalışma araştırma kapsamına alınmıştır. Değerlendirilen 25 çalışma
sonucunda erkek öğrencilerin kadın öğrencilere oranla oyun amaçlı siber aylaklık
aktivitelerine daha fazla başvurduğu, öğrencilerin ders amacıyla bağdaşmayan internet
kullanımlarında en fazla mesajlaşma, haber takibi ve içerik erişimi etkinliklerini
gerçekleştirdikleri, siber aylaklık nedenlerinin genellikle eğitmen, öğrenci, öğrenim ortamı ve
materyalleri kaynaklı olduğu bulunmuştur. Ayrıca depresyon, kaygı gibi ruhsal sorunlar ile
dijital oyun bağımlılığı, internet ve akıllı telefon bağımlılıkları gibi davranışsal bağımlılıkların
siber aylaklıkla pozitif ilişkili olduğu buna karşılık akademik başarı ve sosyal destek
sistemleriyle siber aylaklığın negatif ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaların büyük
çoğunluğunun üniversite öğrencileriyle gerçekleştirildiği ve yine büyük bir kısmının ilişkisel
tarama modelinde nicel araştırmalardan meydana geldiği belirlenmiştir. İlgili sonuçlar
çerçevesinde çeşitli öneriler sunulmuştur.