Akademik Veri Yönetim Sistemi
Din Bilimleri Araştırmaları: Din Bilimleri Metodolojisi Cilt II, Emine Öztürk,Mehmet Cem Şahin, Editör, Vizetek Yayıncılık, Ankara, ss.1-29, 2025
Bu bölüm, din sosyolojisinin yöntemsel alanını kapsamlı bir şekilde ele almakta; temel felsefi tartışmaları çağdaş yöntemsel yeniliklerle birleştirmektedir. Bölüm, dinin sosyolojik olarak incelenmesinin ontolojik ve epistemolojik temellerini irdeleyerek başlamakta; nesnellik, değer yansızlığı ve “din”in bir analiz kategorisi olarak inşası gibi kalıcı sorulara odaklanmaktadır. Bu temelin üzerine inşa edilerek, Emile Durkheim ve Max Weber gibi öncü isimlerin geliştirdiği karşılaştırmalı, yorumsal ve ampirik gelenekleri içeren klasik yöntemsel yaklaşımlar gözden geçirilmektedir. Devamında bölüm, nicel ve nitel teknikleri -anket araştırmaları, etnografi, mülakatlar ve karma yöntemler gibi- incelemektedir. Son olarak bölümde etik meseleler, araştırmacının özeleştirisi (refleksivite) ve küreselleşen dünyada dini yaşamın değişen karmaşıklıklarına yanıt verebilmek için yöntemsel çoğulculuk gerekliliği ele alınmaktadır. Bölüm, günümüzde din sosyolojisiyle ilgilenen akademisyenler için hem kuramsal bir kılavuz hem de pratik bir kaynak olarak tasarlanmıştır.
This chapter comprehensively addresses the methodological field of the sociology of religion, integrating fundamental philosophical debates with contemporary methodological innovations. It begins by examining the ontological and epistemological foundations of the sociological study of religion, focusing on enduring questions such as objectivity, value neutrality, and the construction of ‘religion’ as an analytical category. Building on this foundation, the chapter reviews classical methodological approaches including comparative, interpretive, and empirical traditions developed by pioneering figures such as Emile Durkheim and Max Weber. Subsequently, the chapter explores quantitative and qualitative techniques such as survey research, ethnography, interviews, and mixed methods. Finally, it discusses ethical issues, researcher self-reflexivity, and the necessity of methodological pluralism in order to respond to the evolving complexities of religious life in a globalizing world. Designed as both a theoretical guide and a practical resource, the chapter aims to serve scholars currently engaged in the sociology of religion.