18.Tıbbi Biyoloji ve Genetik Kongresi, Ankara, Türkiye, 26 - 29 Ekim 2023, ss.41
Parkinson hastalığı (PH); nörodejenerasyon ve dopaminerjik nöronların kaybına yol açan karmaşık
ve çok yönlü nörodejeneratif bir hastalıktır. Substantia nigra pars compacta'da dopaminerjik
nöronların azalması ve sitoplazmik cisimciklerde yanlış katlanmış α-sinüklein birikimi sonucu Lewy
cisimcikleri PH' nin patolojik özelliklerini oluşturur. Rotenon, tropik bitki tarafından üretilen doğal bir
toksindir. Kan-beyin bariyerini geçen Rotenon, nöronlara girdikten sonra proteazom aktivasyonunu
inhibe ederek; α-sinüklein fosforilasyonuna, agregasyona, Lewy patolojisine ve nigrostriatal
dopaminerjik nöron dejenerasyonuna yol açar. Borik asit (BA); borun, insanların doku ve vücut
sıvılarında bulunan en yaygın formudur. BA’ nın vücutta eksikliği ise motor ve bilişsel fonksiyonlarda
azalmaya neden olur. Çalışmamızın amacı in vitro insan nöroblastoma hücre hattı olan SH-SY5Y
hücre hattında Rotenon ile oluşturulan PH modelinde BA’ nın olası koruyucu etkisinin incelenmesidir.
BA’ nın sitotoksik etkisi; 200µM, 100µM, 50µM, 20µM BA ve 50µM Rotenon konsantrasyonlarının
SH-SY5Y hücresine kombine uygulanarak MTT deneyi ile belirlendi. Rotenon, BA ve Rotenon + BA
gruplarının PH modeli oluşturulan SH-SY5Y hücrelerinin sitotoksisitesinde rol alan sinyal yollarına ait
gen ifade seviyeleri kantitatif revers transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu ve protein
ekspresyonundaki değişiklikler Western Blot yöntemiyle araştırıldı.
Yapılan MTT deneyi sonucunda, 50 µM Rotenon ile oluşturulan PH modelinde canlılık %64,58
hesaplanırken 200µM BA ile kombinasyon sonucunda canlılık %116,36 olarak hesaplanarak anlamlı
bir proliferasyon gözlemlendi. Bu doz RT-qPCR ve Western blot deneyleri için seçilerek kullanıldı.
mRNA seviyesinde 50 µM Rotenon + 200 µM BA uygulaması, sadece Rotenon grubuna kıyasla
pro-apoptotik BAX/BCL-2 oranında 0,54 kat değişim göstererek apoptozdan korunduğu gözlemlendi.
Buna bağlı olarak BA’ nın nöroprotektif etki gösterdiği sonucuna varıldı.