Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.24, no.1, pp.187-222, 2022 (Peer-Reviewed Journal)
The Romans had ambivalent attitudes to gladiators. On the one hand the Roman
society admired and glorified the gladiators, but on the other hand the gladiators were
excluded from the society, were subject to various legal restrictions and branded with
infamy (infamia). A freeborn Roman citizen who bound himself with a contract
(auctoramentum) to fight in the arena as a gladiator in return for money had to endure a
slave-like status. When it comes to the status of the professional athletes in antiquity, it can
be observed that there are some contradictions in the legal texts concerning their status.
Due to these contradictions it may be questioned whether there are any similarities
between the status of these two groups of people. The aim of this essay is to approach and
compare the legal status of the gladiators and the professional athletes. Although there are
some similarities between the social and legal status of the gladiators and the professional
athlethes, it can be said that unlike the gladiators the professional athletes aren’t branded
with infamy. Despite the contradictions in the legal texts concerning the legal status of the
professional athletes it can be claimed that there are more differences than similarities
between the legal status of these two groups of people.
Romalıların gladyatörlerle ilgili olarak genellikle ikircikli bir yaklaşımlarının
olduğu görülmektedir. Roma toplumunda gladyatörlere bir yandan hayranlık duyulmakta
diğer yandan ise gladyatörler toplumdan dışlanmakta ve hukuken çeşitli kısıtlamalara tâbi
tutulmakta ve şerefsiz (infamis) ilân edilmekteydiler. Özgür ve Roma vatandaşı olup
gönüllü olarak bir sözleşme (auctoramentum) ile para karşılığında gladyatörlük yapmak
isteyen bir kimse şerefsiz ilân edilerek çeşitli kısıtlamalara tâbi olmanın yanı sıra köle
benzeri bir statüde olmaya katlanmak zorunda kalırdı. Antik çağda profesyonel atletlerin
durumlarına yönelik olarak ise hukukî metinlerde birbiriyle çelişen ifadelerin yer aldığı
görülmektedir. Bu çelişkiler nedeniyle günümüzde gösterdikleri faaliyetlerin birbirine
benzediği tartışmalı olsa da daha çok vurgulanmaya başlayan bu iki gruptan profesyonel
atletlerin durumlarının gladyatörlerle benzerlik gösterip göstermediği hakkında soru
işaretleri oluşması muhtemeldir. Çalışmamızda gladyatörler ile profesyonel atletlerin
hukukî statülerinin ele alınıp karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gladyatörler ve profesyonel
atletlerin toplumsal ve hukukî konumları bakımdan aralarında çeşitli benzerlikler bulunsa
bile, konuya ilişkin metinler incelendiğinde, gladyatörlerin aksine profesyonel atletlerin
kural olarak şerefsizlikle (infamia) damgalanmadıkları tespit edilebilmektedir. Profesyonel
atletlerin hukukî durumuna yönelik farklı metinler arasındaki çelişkili ifadelere rağmen bu
iki grubun hukukî statüleri arasında benzerlikten çok farklılıkların bulunduğu
söylenebilecektir.