Akademik Veri Yönetim Sistemi
5. Ege Endokrin Hastalıklar ve Genetik Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 8 - 11 Mart 2023
Giriş
ACTH bağımsız
nodüler adrenokortikal hiperplazi çocuklarda Cushing sendromunun (CS) nadir bir
sebebidir. Mikronodüler adrenal hiperplazinin en sık nedeni olan primer
pigmente nodüler adrenokortikal hastalık (PPNAD), genellikle protein kinaz A (PKA)
düzenleyici alt birim tip IA (PRKAR1A)
kodlayan gen varyantları sonucunda meydana gelir ve %60-70 oranında
Carney kompleksinin bir bileşenidir. Literatürde ülkemizden PPNAD ile ilgili
bir yayına rastlanmamıştır. Burada, PPNAD tanısı sonrası PRKAR1A varyantı saptanan, yeni genotipik ve fenotipik özellikleri
bulunan üç olgu irdelenmiştir.
Olgular
Çalışmaya iki
farklı aileden üç kız olgu (Olgu 1: 11 yaş, Olgu 2: 16 yaş, Olgu 3: 12 yaş) dahil
edildi. Olgular cushingoid yüz görünümü, abdominal obezite ve hirşutizm kliniği
ile başvurdu. Olgu 2 ve 3’te ek olarak hipertansiyon mevcuttu. Hiperkortizolemi
tarama testleri CS ile uyumlu (1 mg deksametazon supresyon testlerinde
baskılanamayan kortizol değerleri, 24 saatlik yüksek idrar kortizol düzeyleri) ve
ACTH değerleri baskılı idi. Adrenal görüntülemelerinde bilateral nodüler adrenal
hiperplazi saptandı ve bilateral adrenalektomi sonucunda histopatolojik
incelemeler PPNAD ile uyumlu bulundu; olgu 1’de mikronodüler hiperplazi, akraba
oldukları sonradan öğrenilen olgu 2 ve 3’te ise nadir bir görülme şekli olan makronodüler
hiperplazi saptandı. Postoperatif dönemde komplikasyon izlenmeyen olgulara hidrokortizon
ve fludrokortizon tedavisi başlandı. Tüm olgularda PRKAR1A gen analizi yapıldı. Olgu 1’de literatürde bildirilmemiş
ancak HGMD’de Carney kompleksi ile ilişkilendirilmiş heterozigot IVS4+5G>A varyantı,
olgu 2 ve 3’te ise literatürde tanımlanan, olası patojenik c.349G>T
(p.V117F) varyantı saptandı.
Carney
kompleksinin diğer bulgularına yönelik klinik ve radyolojik incelemeler
normaldi. Olgu 1’de CS tanısından yaklaşık üç yıl sonra, Carney kompleksi hayvan
modelinde yatkınlığı gösterilmiş olan ama insanlarda daha önce hiç
bildirilmemiş Hodgkin lenfoma gelişti. Olgu 2-3’ün ise CS
kliniğindeki yetişkin
bir akrabasında da bilateral makronodüler adrenal hiperplazi ve aynı varyantın saptandığı
öğrenildi.
Sonuç
Bulgularımız PRKAR1A varyantı ilişkili PPNAD’nin genotip-fenotip
spektrumunu genişletmektedir. PPNAD’li çocuk olgularda makronodüler hiperplazi
de gözlenebilir. Daha önce Carney kompleksi tümör sendromu fare modelinde gösterilmiş
olan lenfoma yatkınlığı insanlarda da görülebilir.