IV. Sosyal Psikoloji Kongresi Bildiri Özetleri Kitapçığı

Boyacıoğlu Bal İ. (Editör), Akfırat S. (Editör)

Eğiten Kitap Yayıncılık - Matbaacılık, Ankara, 2022

  • Yayın Türü: Kitap / Bildiri Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: Eğiten Kitap Yayıncılık - Matbaacılık
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sevgili Dostlar,

IV. Sosyal Psikoloji Kongresi alandan hemen herkesin katkı sunduğu bir hazırlık sürecinin sonunda 11-12 Haziran 2022 tarihlerinde Dokuz Eylül Üniversitesi’nde dayanışmacı, üretken ve insandan yana bir geleneğin çizgisinde hakkıyla gerçekleştirildi. Kongre iki yıllık bir pandemi döneminin sonunda alanımızda yaptığımız ilk yüz yüze etkinliklerden biriydi. Pandeminin yanı sıra ekonomik ve siyasal çalkantılara da bağlı olarak yaygın bir şekilde Belirsizlikler Çağı diye anılmaya başlanan bir dönemde yapıldı kongremiz. Sosyal psikolojinin değerli birçok temsilcisi, alanın mirasçısı genç meslektaşlarımız ve öğrencilerimiz böylesi tarihsel bir atmosferde bir araya gelmişlerdir.

Bu sebeplerle 2022 yılı karanlık bir dönemin parçası olarak görülebilir. Ne de olsa bilime güvenin zayıfladığı, aklın zaferinin sorgulandığı bir dönemin devam ettiği bir zaman dilimine karşılık geliyordu. İnsana olan inancımızı yitirmenin getirdiği o umutsuzluk duygusunun ağır geldiği bir nesnellikte toplandı kongremiz.

Ama ne mutlu ki bir yandan da bu karanlık dönemin geride kalmakta olduğuna dair emarelerle dolu bir zamanda gerçekleşti IV. Sosyal Psikoloji Kongresi. Ve ne mutlu ki kongremiz sosyal psikolojinin umut üreten ışığını taşıma misyonunu fazlasıyla yerine getirdi. Sosyal psikolojinin onlarca ve onlarca yıl biriktirdiği bilgiden süzülüp gelen insan anlayışıyla yapıldı kongremiz. Sosyal psikoloji alanının temsilcileri olarak biliyoruz ki insanın özünde ne kötülük vardır ne iyilik. İnsanı iyi eyleyen ve insanı bilinçli, ahlaklı, yaratıcı ve insanca bir eylemliliğin öznesi kılan, bireyin içinde yaşadığı toplum, o bireyle-toplum arasındaki ilişkilerdir. O yüzden umut her zaman ama her zaman sosyal psikolojiye içkindir. IV. Sosyal Psikoloji Kongresinde ülkemizde ve dünyada insanlığın karşı karşıya kaldığı pek çok sorunu konuşup tartıştık birlikte. Sorunların çözümlerini tartışırken, bilime olan güvenimizi, insana olan inancımızı pekiştirmeyi unutmadık.

Bu bakış açısını temel alan kongremize insanı kucaklayan bakışıyla bize çok şey öğreten bir hocamızı anarak başladık, Çiğdem hocamızı yad ederek açtık ilk kongre gününü. Çiğdem Kağıtçıbaşı hocamızın bize bıraktıkları sadece kuramları, araştırmaları ve yetiştirdiği öğrencilerle sınırlı değildir. Tarihin akışı içinde bir duruş, toplumu ve dünyayı daha iyi olana dönüştürmeye dönük bir iradedir onun mirası.

IV. Sosyal Psikoloji Kongresinin ilk günü o mirası devam ettiren bir hocamıza Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nü takdim etme mutluluğunu yaşadık. Çiğdem hocamızın aile değişim modelini zenginleştiren, çoğaltan araştırmalarıyla tanıdığımız, yaptığı çok sayıda ve çok değerli çalışmalarla cinsiyetçiliğin ve ayrımcılığın doğasına dair anlayışımızı derinleştiren bir kılavuz olarak benimsediğimiz, Çiğdem hocamızın ilk doktora öğrencisi olan Prof. Dr. Hale Bolak Boratav’ı kongremizde ağırlamaktan ve kendisine Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nü takdim etmekten onur duyduk. Hale hocamızın psikoloji biliminin içine sinen ayrımcı yanlılıkları karşısına almış, eşitlikçi bilimsel bir yaklaşımın peşine düşmüş bir hocamız olarak derslerle dolu akademik serüvenini anlattığı konuşması ulusal sosyal psikoloji camiasının kolektif belleğinde hep yer tutacak. Bu tarihi konuşmanın özetini bu kitapta bulabilirsiniz.

IV. Sosyal Psikoloji Kongresi’nin güzel sürprizlerinden biri olarak Çiğdem hocamızın sevgili kızı Elif Kağıtçıbaşı ve değerli hocamız Demet Kara kongremizi onurlandırdılar. Hepimizin bildiği üzere Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı bilimsel bilgiyi gündelik hayatta insanlarımızın hizmetine sunma konusunda hep büyük bir gayret göstermişti. Onun kaldığı yerden devam eden Elif Kağıtçıbaşı ve Demet Kara kongre açılışında bizlere yürütmekte oldukları PERGEL Projesi’ni anlattılar. Bu projeye dair kısa bir bilgilendirme metnini bu kitap kapsamında sizlerle paylaşma fırsatı bulduğumuz için çok mutluyuz.  Umarız bu kongre çalışmalarının ucundan tutacak, onu daha fazla insana ulaştıracak dost eller bulmalarına da vesile olmuştur.

90’lı yıllarda parmakla sayılacak kadar az psikoloji bölümü vardı ülkemizde. Yaptığı işlerle büyük, ama sayıca küçük bir camiaydık. Son on yılda çoğaldık, belki istediğimizden biraz fazla büyüdük.  Ama bir yandan da kalabalıklar güzeldir. Kalabalıklar yeni hayallere ve bu hayallerin gerçekleşmesine imkân verir. PERGEL Projesi gibi toplumun faydasına değerli uygulamaların memleketin her köşesine ulaşmasını mümkün kılar. Sosyal psikoloji camiası olarak uygulama alanlarımızı ülkemizde de var etmek, onları tanıtmak, tanımlamak ve günlük hayatta bilimsel bilgimizi insanlarımızın hizmetine sunmak gibi hayallerimiz var artık. Henüz keşfetmediğimiz çok yol var sosyal psikolojide. Hayalimiz o yolları yürümek.

IV. Sosyal Psikoloji Kongresinin ikinci günü Prof. Dr. Hacer Harlak hocamız turizm ve psikoloji ilişkisine dair bir konuşma yaparak sosyal psikolojinin hemen hiç bilmediğimiz yollarından birine ışık tuttu. Akademinin en güzel, en heyecan verici anlarından biridir: Bir konuya özgün bir bakış açısı getirebilmek, onu dönüştürmek, kendi deneyimlerin ve biriktirdiklerini yeni bir düşünce üretebilmek. Hacer hocamızın konuşması da böyle bir heyecana karşılık geldi hepimiz için. Bu değerli konuşmanın özetini bu kitapta sizlerle paylaşabildiğimiz için mutluyuz.

Kongremizde sosyal psikoloji krizi ve çözümleri, ayrımcılık, toplumsal cinsiyet, romantik ilişkiler, pandemi, yaratıcılık, ebeveyn ve çocuk ilişkileri gibi farklı konu başlıklarına sahip on altı panel düzenlendi. Panellerde dünyadaki gelişmeleri takip eden ama özgün bakış açıları üretebilen bakış açılarının hakimiyeti, sorunlara yönelik bilimsel çözümler üretme arzusu ve genç meslektaşlarımızın üretkenliği alanımızın geleceğine dair umutlarımızı perçinledi. Bu değerli panellerin özetlerini yine kitabımızda sizlerin ilgisine sunuyoruz.

IV. Sosyal Psikoloji Kongresinde büyük emekler verilmiş yetmişin üzerinde poster bildiri sunuldu. Posterler sosyal psikolojinin konu çeşitliliğini kapsayan bir zenginliğe sahip oldukları kadar içerik analizlerinden deneysel çalışmalara yöntemsel açıdan da geniş bir yelpazeye sahiptiler. Her biri tartışmasız önemli çalışmalar olmakla birlikte poster bildiriler arasında üç tanesi özgün değeri, yöntemsel gücü ve alana katkısı ile öne çıktılar. Sosyal psikoloji alanında pek çok değerli hocamızın dahil olduğu hakem değerlendirmeleri, sekreteryada görevli hocalarımızın görüşleri ve bağımsız bir değerlendirme komisyonunun puanlamalarının sonunda Metin Ege Salter ve Mehmet Harma “Bağlanma ile Ahlaki Temeller Arasındaki İlişki ve Bilişsel Stilin Rolü” isimli çalışmalarıyla En İyi Poster Bildiri Birincilik Ödülüne; Gülben Bağlıcakoğlu ve Mehmet Peker “ Eylem-Durum Yöneliminin Kişi-İçi Bakış Açısıyla İncelenmesi: Beklenen Görev Zorluğu ve Durumluk Duygulanımın Rolü” isimli çalışmalarıyla En İyi Poster Bildiri İkincilik Ödülüne; Mehmet Fatih Bükün, Erkin Sarı ve Emine Yücel “İç Grubun Çevreye Duyarlılık Normunun İhlaline Gösterilen Tepkilerde Duyguların Rolü” isimli çalışmalarıyla En İyi Poster Bildiri Üçüncülük Ödülüne layık görüldüler. Kendilerini bir kez daha tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyoruz.

Kongre boyunca yapılan sunumları, panelleri, posterleri, katılımcıları saymak ve sizlere bu önsöz kapsamında özetlemek kolaydı, ama yeni kurulan dostlukları, birlikte yapılan planları, belirlenen yeni hedefleri, kaç kişinin uzun zamandan sonra yaşadığı ilkleri ve ardında kalan güzel anıları buradan aktarmamız mümkün değil. Kongremize katılan herkese bunların hepsini mümkün kıldıkları için teşekkür ederiz.

Sevgili dostlar, bu önsözü kapatmadan önce, kongrede başlayan dayanışmamızı devam ettirebilmek adına, sizleri psikoloji alanından tüm akademisyen ve doktora öğrencilerinin üye olabildiği academia email grubuna davet etmek isteriz. Üye olmak isteyenlerin https://groups.google.com/g/academia_tpd adresinden üyelik katılım isteği göndermesi ve bu istekte kendileriyle ilgili (kurum, alan, unvan vb.) bilgilerini vermesi yeterlidir. Daha önceki yıllarda Yahoo üzerinden gruba üye olmuş değerli meslektaşlarımızın da Google platformuna aktarılmak durumunda kalınan academia listesine yeniden başvurmaları gerekmektedir.

Bir sonraki kongrede buluşmak ve dostluğumuzu tazelemek dileğiyle…

 

Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı

Doç. Dr. İnci Boyacıoğlu