Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Muş, Türkiye, 5 - 07 Ekim 2012, cilt.1, ss.247-260
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra medreseleri ıslah etme konusunda yaşanan tartışmalar, tartışanların siyasi-ideolojik tavırlarına göre şekillenmekteydi. Bu noktada, dini açık bir şekilde tenkid eden yazılarıyla ön plana çıkan Batıcılar; İçtihat’ta yayınladıkları yazılarında medreselerin tamamen lağvedilmesi gerektiğini savunurken, Türkçüler medreselerin, içinde sadece din görevlilerinin yetiştirildiği dini-ruhânî bir eğitim kurumu haline dönüştürülmesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir. İslamcılar ise medreselerin özgün yapısının korunarak ihya edilmesi ve modern bir eğitim kurumu haline getirilmesi gerektiğini savunmuşlardır. Dolayısıyla Meşrutiyet’in ilanı, ulema tarafından hem imparatorluğun yeniden diriltilmesi hem de İslam yüksek okulları olan medreselerin iyileştirilmesi ve ıslahı için bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle, bu hürriyet ortamının oluşmasını olanaklı kılan İttihat ve Terakki Cemiyeti ulema tarafından “Cemiyet-i Mübareke” olarak addedilmiştir. Sebil’ür Reşad, Beyân-ül Hak ve Sırât-ı Müstakim gibi İslamcıların çıkardığı yayın organlarında medreselerin işlevleri ve önemi dile getirilmiş, geleneksel ve modern eğitimin uzlaştırılarak bir ıslahat hareketine girişilmesinin elzem olduğu ifade edilmiştir. Bu çalışmada da, söz konusu dergilerde yaşanan medreseleri ıslah tartışmaları değerlendirilmektedir.