Temel eğitim öğretmen adaylarının “Yapay Zeka” kavramına ilişkin metaforik algıları


Yener Y., Yener D., Yılmaz M., Şen M.

International Human and Civilization Congress From Past to Future, Antalya, Türkiye, 17 - 21 Nisan 2019, ss.137, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.137
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Gelişen teknoloji ile birlikte hayatın her alanında teknoloji ürünlerinin hayatımızı kolaylaştırdığı ve hayatın vazgeçilmez bir parçası haline geldiği görülmektedir. Günümüzde bireylerin yapabildikleri işleri gerçekleştirebilecek yapay zeka ürünlerinin gelişerek yaygınlaştığı söylenebilir. Bu teknolojinin gelişip ilerleyebilmesi için bireylerin bu alana bakış açısını belirlemek gerekmektedir. Özellikle erken yaş dönemlerinde yapay zeka hakkında olumlu görüş geliştirilirse ve yapay zekayı deneyimleme imkanı sunulursa gelecekte bu alanda ülke olarak gelişim göstermemiz kaçınılmazdır. Öğretmenlerin öğrendikleri gibi öğretme eğiliminde oldukları düşünülürse, öğrencilere erken yaşta yapay zekaya ilişkin doğru bakış açısı kazandırabilmek için öğretmenlerin bakış açılarını belirlemek önemli hale gelmektedir. Bu araştırmada temel eğitim düzeyinde eğitim öğretim gerçekleştirecek olan öğretmen adaylarının “yapay zeka” kavramına ilişkin metaforik algılarının belirlenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada fenomonoloji (olgu bilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018 - 2019 akademik yılı bahar döneminde Batı Karadeniz bölgesinde yer alan bir üniversitenin Eğitim Fakültesi Temel Eğitim bölümünde öğrenimine devam eden toplam 325 (Sınıf Öğretmenliği; 167, Okul Öncesi Öğretmenliği; 158) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Yapay zeka …….benzer/gibidir; çünkü …...” biçiminde eksik bırakılmış bir cümlenin bulunduğu görüşme formu kullanılmıştır. Öğretmen adaylarından yapay zeka kavramına ilişkin zihinlerinde oluşan ilk metaforları gerekçeleriyle birlikte yazmaları beklenmiştir. Elde edilen veriler üç farklı araştırmacı tarafından %92 uyum yüzdesi hesaplanarak analiz edilmiştir. Gerekçeleri açıklanmamış olan ve konu ile ilişkisiz olan veriler çalışmaya dahil edilmezken, kavramsal kategoriler ve bu kategorilere ilişkin kodlar belirlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda “yapay zeka” kavramına ilişkin 8 kavramsal kategori (zarar, duygusal yoksunluk, gelişebilirlik, hayatı kolaylaştırma, karar verebilme ve yönetim, yönetilme, bilgi kaynağı, kullanım şekli) belirlenmiştir. Belirlenen kavramsal kategoriler, bu kategorilere ilişkin kodlar ve kodların frekanslarının öğrenim görülen ana bilim dalına göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen veriler karşılaştırmalı şekilde ele alınarak eleştirel bir yaklaşımla yorumlanmıştır.