4. ULUSLARARASI 5. ULUSAL DOĞUM SONU BAKIM KONGRESİ, Denizli, Türkiye, 29 Eylül - 01 Ekim 2022, cilt.1, ss.133-134
Anne-bebek bağlanması gebelik döneminden
başlayıp doğum sonu dönemde devam eden bir süreçtir. Bağlanma yenidoğanla
ebeveyn arasında duygusal olarak olumlu ve karşılıklı yardım edici bir
ilişkinin kurulması anlamına gelen bir kavramdır. Yenidoğanın emosyonel, mental
ve fiziksel gelişimi için anne ile olumlu bir bağlanma sürecine ihtiyacı
vardır.
Covid-19 pandemisi sebebiyle alınan
tedbirler kapsamında uygulanan sosyal mesafe önlemleri özellikle yenidoğanlar
ve anneleri için güvenli maternal bağlanma ve emzirme açısından güçlüklere
neden olmuştur.
Dünyada birçok anne kendi istemi ya da
ülkesel sağlık önlemleri nedeniyle covid pozitif ise semptomları geçene kadar bebeği
ile aynı odada kalmamış, bebeğiyle yakınları ilgilenmiş, sütünü sağarak vermiş
ve ten tene temas sağlayamamıştır. Bazı anneler ise Dünya Sağlık Örgütünün
önerdiği gibi maske takarak ve el hijyenine dikkat ederek bebeğini emzirmeye
devam edebilmiştir. Birçoğu için ise doğum sırasında eşinin yanında olmasına
izin verilmemesi veya doğum sonrası refakatçisi de covid testi yapılarak odada izole
edilerek, hastane ziyaretlerinin yasaklanması gibi stresli süreçleri
deneyimlemiştir. Annenin stresli olması durumunda yenidoğanda da stres
belirtileri gözlemlenebilmektedir. Ayrıca Covid-19 sürecinde emzirmenin annelerde
bilgi yetersizliğinden ötürü endişe, korku, panik yaratması ve hemşire- ebe
desteğinin yetersiz kalması gibi nedenlerle bırakılması ile mama desteği
alınması anne-bebek bağlanmasını olumsuz etkilemiştir. Kaplan ve arkadaşlarının
(2021) Covid-19’un anne-bebek bağlanması üzerine etkilerini incelemek amacıyla
yaptıkları 223 lohusanın katıldığı bir çalışmada kadınların %14.7’sinin doğum
sonrası depresyon riski taşıdığı, depresyonu olan kadınların maternal bağlanma
ölçeği skorlarının anlamlı derecede düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Fernandes ve arkadaşlarının (2021) Covid-19’un anne bebek bağlanması ve
annelerin ruh sağlığına etkilerini incelemek amacıyla 567 anne ile yaptıkları
çalışma sonucunda pandemi sırasında doğum yapan annelerin pandemi başlamadan
önce doğum yapan annelere göre duygusal farkındalık düzeylerinin daha düşük ve
anne-bebek bağının daha zayıf olduğu saptanmıştır. Babu ve arkadaşlarının (2022)
Covid-19 pandemisinde yaşanan travmatik doğumların anne bebek bağlanması
üzerine etkilerini inceledikleri çalışmalarında gerçekleşen bu travmatik doğumların
akut stres ile ilişkili olarak anne bebek bağlanmasını olumsuz etkilediği
sonucuna ulaşılmıştır.
Literatürde yapılan çalışmalar
incelendiğinde, Covid-19’un anne bebek bağlanması üzerine olumsuz etkileri
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu etkilerin ileri dönem sonuçlarını görmek için
daha fazla prospektif çalışmaya ihtiyaç vardır.
other-baby bonding is a process that
starts from gestation period and continues in postpartum period. This is a
concept that means the establishment of an emotionally positive and mutually
helpful relationship between newborn and parent. The newborn needs a positive
bonding process with the mother for his emotional, mental and physical
development.
The social distancing measures due to the
Covid-19 pandemic have caused difficulties, especially for newborns and their
mothers, in terms of safe maternal attachment and breastfeeding.
Many mothers in the world, if they are
covid positive due to their own voluntary or national health measures, they did
not stay in the same room with their baby until the symptoms passed, their
relatives took care of their baby, milked it and could not provide skin-to-skin
contact. Only, some mothers were able to continue breastfeeding their baby by
wearing a mask and paying attention to hand hygiene, as recommended by the World
Health Organization. Many of them have experienced stressful processes such as
not being allowed to be with their partner during childbirth or their
postpartum companion being isolated in the room by being tested for COVID and
banned from hospital visits. If the mother is stressed, stress symptoms can
also be observed in the newborn. In addition, during the Covid-19 process,
breastfeeding caused anxiety, fear, panic in mothers due to lack of
information, and leaving for reasons such as insufficient nurse-midwife support
and receiving breastfeeding support negatively affected mother-baby bonding. In
a study of Kaplan and colleagues (2021) investigated the effects of Covid-19 on
mother-baby bonding and found that 14.7% of women have a risk of postpartum depression,
and their maternal attachment scale scores with depression are significantly
lower. Fernandes and colleagues (2021) found lower levels of emotional
awareness and weaker mother-infant bonding by mothers who gave birth in
pandemic period than before the pandemic start. Babu and his colleagues (2022)
found that the traumatic births negatively affect maternal infant attachment in
relation to acute stress during the Covid-19 pandemic.
In literature, Covid-19 had negative
effects on mother-baby bonding. More prospective studies are needed to see the
future results.