Sıçanlarda Amitriptilin Zehirlenmesinde Adenozin Aracılı Kardiyovaskülar Toksisite

Kalkan Ş., Hocaoğlu Aksay N., Oransay K., Büyükdeligöz M., Tunçok Y.

Türk Farmakoloji Derneği 20. Ulusal Farmakoloji Kongresi. 3. Klinik Toksikoloji Sempozyumu, 4. Klinik Farmakoloji Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 4 - 07 Kasım 2009, ss.161

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.161
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

AMAÇ: Amitriptilin zehirlenmesinde oluşan kardiyovasküler toksik etkilerin mekanizmasında endojen adenozinin rolünün araştırılması ve amitriptilinin plazma adenozin düzeyi üzerine etkisinin gösterilmesidir. GEREÇ-YÖNTEM: Sıçanlar üç gruba randomize edildi. Grup 1 (kontrol)’e amitriptilin infüze edilmeden (0.94 mg/kg/dk-60 dk) 1 saat önce %5 dekstroz intraperitoneal (i.p) olarak verildi. Grup 2 ve grup 3’e ilaç infüzyonuna başlamadan 1 saat önce EHNA (10 mg/kg i.p, adenozin deaminaz inhibitörü) ve NBTI (1mg/kg i.p, adenozin transport inhibitörü)verildi. Takiben grup 2’ye %5 dekstroz, grup 3’e amitriptilin 60 dk. boyunca infüze edildi. Ortalama arteriyel basınç (OAB), kalp atım hızı (KAH), QRS ve QT süresi kaydedildi. Plazma adenozin düzeyi HPLC ile ölçüldü. İstatistiksel analizde grup içinde tekrarlayan ölçümlerde ANOVA, gruplar arasında ANOVA kullanıldı (TÜBİTAK 107S251). BULGULAR: Amitriptilin infüze edilen kontrol grubunda (p<0.05) ve EHNA/NBTI verilen gruplarda plazma adenozin düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı artış oluşturdu (p<0.001). Amitriptilin infüzyonu OAB ve KAH da istatistiksel olarak anlamlı azalma QRS ve QT süresinde uzama oluşturdu (10.dk dan itabaren p<0.001). Endojen adenozin etkinliğinin değerlendirildiği EHNA/NBTI verilen grupta; OAB ve KAH da istatistiksel olarak anlamlı azalma (p<0.05), QRS süresinde uzama görüldü (sadece 60.dk da, p<0.01) EHNA/NBTI verilen gruplarda; amitriptilin infüzyonunun oluşturduğu OAB ve KAH’ daki azalma ve QRS süresindeki uzama, dekstroz infüzyonuna göre istatistiksel olarak daha anlamlı bulundu (p<0.05). SONUÇLAR: Sıçan amitriptilin zehirlenme modelinde amitriptilin infüzyonu plazma adenozin düzeyini artırdı. Ayrıca endojen adenozin artışının oluşturduğu kardiyovasküler etkiler amitriptilin tarafından potansiyalize edildi. Bu bulgular amitriptilin zehirlenmesinde oluşan kardiyovasküler toksik etkilerin mekanizmasında endojen adenozin düzeylerindeki artışın ve sinerjistik moleküler mekanizmaların rol oynadığını düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Amitriptilin, endojen adenozin, hipotansiyon, QRS uzaması.