Ağrısız Dokunsal Uyaranlara Karşı Oluşan Zaman Algısı: Ön Bulgular


Akın Öztürk G., Ülgen Z., Güdücü Ç.

3rd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRISʹ23), Balıkesir, Türkiye, 15 - 18 Mart 2023, ss.672-673

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Balıkesir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.672-673
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Zaman algısı homeostatik döngüler (uyku-uyanıklık, menstrual döngü vb.) gibi kritik ilevlerde rol almaktadır. Zaman algısı ve içsel saat konularında insanlar üzerinde gerçekletirilen çalımalarda, farklı ölçüm yöntemleri kullanılmasına karın altın standart olarak kabul edilen bir yöntem bulunmamaktadır. Zaman algısını aratırmaya yönelik çalımalarda, zaman aralıklarının ilenmesi ve tahmin edilmesini yansıttıı düünülen atlanan uyaran paradigması sıklıkla kullanılmaktadır. Pei sıra gönderilen uyaranların yüzde otuzunun rastgele olacak ekilde atlanılması dier bir deyile gönderilmemesi üzerine kurulu olay ilikili potansiyel deney deseni türüdür. Zaman algısı çalımalarında genellikle iitsel ve görsel uyaranların tercih edildii, ancak dokunsal uyaranlar için uzamsal ve zamansal bilgilerin bir arada ilenmesine ait kapsamlı inceleme yapılmadıı görülmektedir. Sunulan ön çalımada, atlanan uyaran paradigmasında farklı uyaranlar arası süreler kullanılarak gönderilen arısız dokunsal uyaranlara karı beyinde oluan zaman algılama süreçleri elektrofizyolojik olarak incelenmitir.

Çalımaya sağ elini kullanan 24 salıklı gönüllü (12 kadın; yaş ort.: 22,08 ± 3,38 yıl) katılmıtır. Üniversitenin giriimsel olmayan etik kurulu çalımayı onayladı (DEU-EK 2018/12-29) ve tüm katılımcılar çalımaya katılmadan önce bilgilendirilmiş onamlarını imzaladı. Beyin yanıtları 64 kanallı elektroensefalografi yöntemi ile kaydedildi ve tüm elektrotların empedans deerleri 10 kΩ altında tutuldu. Arısız dokunsal uyaranlar pnömatik uyarıcı ünitesi aracılıı ile sağ elin iaret parmak pulpasına uygulandı (hava basıncı: ~140 kPa). Uyaranlar arası süre 2, 4 ve 8 saniye olarak seçilerek ayrı oturumlar halinde uygulanmıtır. Uyaranlar somatosensoriyel atlanan uyaran potansiyeli (SOSP) paradigması altında uygulanmıtır. Toplamda 120 uyaran (30 uyaran atlanmı/gönderilmemi, 90 uyaran gönderilmi) uygulanmıtır ve oturumlar arasında 5’er dakikalık dinlenme süresi verilmitir. Tüm uyaranlara verilen yanıtlar çevrimdıı analiz (epoklama, gürültü ayıklama, düzeltme, filtreleme ve ortalama) edilerek incelenmitir. Daha sonra katılımcıların atlanan uyarana karı oluan beyin yanıtları gönderilen uyarana karı oluan beyin yanıtları ile karılatırılmıtır. Sonrasında katılımcılar, tam zamanında yanıt verenler ve zamanında yanıt vermeyenler olarak iki gruba ayrılmıtır. Her katılımcı için bireysel analiz dosyaları (2s, 4s ve 8s’lik oturumlar) kullanılmıtır. Katılımcıların tam zamanında yanıt sayısı en çok 8 saniyelik uyaranlar arası süre olan oturumda gözlenmitir (20 katılımcı tam zamanlı). Uyaranlar arası sürenin 4 saniye olduu oturumda 17 katılımcı, 2 saniye olduu oturumda ise 14 katılımcının tam zamanında yanıt verdii gözlenmitir.

Bu sonuçlar uyaranlar arası sürenin artmasıyla birlikte katılımcıların uyaran zamanı hakkındaki zamansal algılarının tam zamanlı olma eiliminin arttıını göstermektedir. leri dönem çalımalarda, farklı beyin bölgelerinin bu zamansal algı süreçlerindeki rolleri ileri sinyal ileme uygulamaları ile aydınlatılmaya çalıılacaktır.