Toplumun çoğunluğunu oluşturan ücret ge- liri elde eden mükelleflerin gelir kaynakları ge- nellikle yalnızca emek olmakta ve zaman içinde de bu kaynak yıpranmaktadır. Bu nedenle diğer gelir unsurları karşısında ücret geliri elde eden mükellefler lehine ayrıcalıklı uygulamalar vergi- lemede adaletin sağlaması bakımından anaya- sal vergi ilkeleri ile güvence altına alınmaktadır. Nitekim, ücret gelirinin vergilemesinde ödeme gücü tespitinde faydalanılan tekniklerin uygu- lanmasındaki amaç, emekten kaynaklanan ücret gelirlerinin daha düşük oranda vergilemesi ve diğer gelirler karşısında emeğin korunması yak-laşımıdır. Çalışmada, gelişmiş ülke örneklerinde ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde “gerçek miktar”ın bulunmasına hizmet eden uygulama- lar incelenmiştir. Araştırma, vergi tahsilatında kayıt dışılığın nispeten daha düşük olduğu bu ülkelerde, şahsi ve mesleki harcamaların vergi ödeme gücünde hangi göstergeler ile dikkate alındığı kapsamında yürütülmüştür. Vergi adale- tinin sağlanması açısından mali gücün tespitine ilişkin yasal düzenlemelerde gerçek vergi ödeme gücüne ulaşmada beyan usulü zorunlu veya ter- cih imkânı bazı durumlarda ise birlikte uygulama alanı bulurken ülkelerin karşılaştırmalı analizine yer verilmektedir. Ücret gelirinin mali güce gö- re vergilendirilmesine ilişkin literatürde yer alan çalışmalar ışığında, gelişmiş ülke örneklerinde mevzuat uygulamaları araştırılmıştır. Türkiye’de ücretliler için gider ve indirimlerin gelirin elde edilmesinde ne ölçüde dikkate alındığı değerlen- dirilmiştir. Buna göre anayasal bir norm olarak kabul edilen mali güç ilkesinin gelirin “gerçek miktar’’ ile nazara alınmasında uygulama ile ne kadar örtüştüğü tartışmalıdır. Nitel araştırma yöntemine dayalı bu çalışmanın ücret gelirinin vergilemesinde farklı ülke uygulamaları ile lite- ratüre katkı sağlaması öngörülmektedir.
The majority of taxpayers in society primarily derive their income from wages, which are solely based on labor and tend to depreciate over time. Therefore, special provisions in taxation for wage earners are secured by constitutional tax principles to ensure fairness in taxation compared to other income types. Indeed, the purpose of applying techniques to determine the ability to pay in the taxation of wage is to tax labor-derived income at lower rates and to adopt an approach that protects labor in comparison to other income types. The study examines practices in advanced countries that served in determining the “actual amount” of wage income taxation. The research was conducted in the context of how personal and professional expenses are considered in the ability to pay taxes in these countries, where informal economic activity is relatively lower. In the context of achieving tax justice, legal regulations concerning the assessment of financial capacity may utilize either a mandatory or optional declaration method in certain situations. This section presents a comparative analysis of various countries’ approaches. In light of studies in the literature regarding the taxation of wage based on abilitiy to pay, legislative practices in developed countries have been investigated. In Turkey, the extent to which expenses and deductions for wage earners are taken into account in the generation of income has been assessed. Accordingly, the extent to which the application of the principle of abilitiy to pay, recognized as a constitutional norm, aligns with the consideration of income in terms of its “actual amount” is a subject of debate. This study, based on qualitative research methods, is expected to contribute to the literature by examining different country practices in the taxation of wage.
