Akademik Veri Yönetim Sistemi
59. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Ankara, Türkiye, 18 - 22 Ekim 2023, cilt.34, ss.97
GİRİŞ ve AMAÇ: Siyah kıllı dil, dil sırtında halı benzeri bir görünüme sahip, uzamış filiform lingual papillalar ile karakterize iyi huylu bir hastalıktır. %0,6 ile %11,3 arasında değişen bir sıklıkta meydana geldiği bildirilmiştir. Etiyolojisi tam olarak anlaşılmamakla birlikte, siyah kıllı dil sigara, aşırı kahve veya siyah çay içme, kötü ağız hijyeni, trigeminal nevralji, genel halsizlik, ağız kuruluğu ve bazı ilaçlar tarafından tetiklenebilir. Bu vaka bildiriminde, bipolar bozukluk tip 1 tanılı kadın hastanın 2 farklı duygudurum atağı döneminde olanzapin ve ketiapin kullanımının ardından ortaya çıkan, ilaç kesimini takiben gerileyen siyah kıllı dil tablosunu tartışmayı amaçladık.
OLGU: 8 aydır bipolar bozukluk tip 1 tanılı, İzmir’de yalnız yaşayan, geçmiş dönemlerinde yineleyici depresyon tanısı olan 43 yaşındaki kadın hastanın, Ocak 2023 tarihinde geçirmiş olduğu ilk manik epizod ile hastane yatışında karbamazepin 500 mg, olanzapin 20 mg, zopiklon 7,5 mg kullanımının 2. ayında dilinin dorsal yüzeyinde siyah pigmentasyon ve papillalarda hipertrofik değişiklikler gelişmiştir. Kulak-burun-boğaz kliniğine yapılan konsultasyonu sonucunda ilaca bağlı siyah kıllı dil teşhisi konulmuştur. Hastanın olanzapin tedavisinin kesilmesinin ardından siyah kıllı dil 2 ay içinde gerilemiştir. Hasta Haziran 2023 tarihinde depresif epizod ile hastaneye yatırılmıştır. lityum 600 mg, ketiapin 300 mg tedavisinin 1. ayında siyah kıllı dil yakınmasının yinelemesi üzerine ketiapin tedavisi sonlandırılmış, 1 ay içinde lezyon sarı pigmentasyon bırakarak gerilemiştir. Bu bildirim hastanın ve yakınlarının aydınlatılmış onamı alınarak hazırlanmıştır.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Geçmişte bildirilen araştırmalar incelendiğinde seçici seratonin gerialım inhibitörlerinin, antipsikotiklerin ve benzodiazepinlerin oral değişikliklere neden olduğu, bu değişiklikler içerisinde kserostominin, en yaygın oral mukoza değişikliği olduğu gözlenmiş, kserostomiye neden olan ilaçların da siyah kıllı dil gelişimine neden olabileceği belirtilmiştir. Bu ilaçlar içerisinde bildirilen vakalar incelendiğinde olanzapin ve fluoksetin başta olmak üzere; paroksetin, tiotiksen, benztropin, klonazepam ve klorpromazin gibi psikotropik ilaçlar siyah kıllı dil ile ilişkilendirilmiştir. Bundan dolayı psikiyatri uzmanlarının ağız sağlığı durumunu, ilaç yan etkisi ve bunun tedavi uyumunu bozucu etkisini göz önünde bulundurarak, dikkate almaları önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Bipolar bozukluk, olanzapin, ketiapin, siyah kıllı dil