Güncel Söylemler, Uluslararası Metinler ve Yerel Uygulamalar Işığında Erzurum Askeri Mimari Mirasının Turizm Potansiyeli

4. Turizmde Mimarlık ve Kültürel Miras Kongresi, Karabük, Türkiye, 12 - 14 Ekim 2023, cilt.1, ss.69-70, (Özet Bildiri)

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Cilt numarası: 1
Basıldığı Şehir: Karabük
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.69-70
Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarihi rotaların ve ticaret yollarının kesişim noktasında bulunan Erzurum, stratejik konumu nedeni ile tarih boyunca birçok karşılaşmaya ev sahipliği yapmıştır. Bu karşılaşmaların bir kısmı ticaret gibi barışçıl eylemler ile sonuçlansa da, Anadolu’nun giriş kapısı niteliğindeki kentte, farklı uluslar ve kültürler arasında savaşların yaşanması da süreç içerisinde kaçınılmaz olmuştur. Bu durumun kentin yapılaşmasında etkili olduğu görülmektedir. Öyle ki; birçok farklı devletin yönetiminde kalan Erzurum’da Roma’dan Saltuklulara, Selçuklulardan Osmanlılara kadar farklı dönemlerde inşa edilmiş savunma yapılarına rastlamak mümkündür. Ancak; değişen savaş teknolojileri ve savunma gereksinimleri nedeni ile bu yapılar, büyük ölçüde özgün işlevini kaybetmiştir. Askeri mimari envanterin önemli bir bölümü ise ya tümüyle işlevsizleşmiş ya da özgün işlevinden uzak biçimde kullanım görmüş ve niteliksiz müdahalelere uğramıştır. Roma’dan Cumhuriyet’e kadar inşa edilen askeri yapılar; kendi dönemlerinin savunma anlayışını ve inşaat teknolojilerini yansıtmaları açısından değerli birer kültür varlığı konumundadır. Öte yandan bu askeri envanter, Erzurum’un garnizon kenti kimliğine de katkıda bulunmaktadır. Son dönemlerde kent merkezlerinde yer alan ve özgün işlevini kaybeden askeri mirasın günümüz kentine ve kent turizmine entegrasyonu sorununa, uluslararası ölçekte çözümler aranmakta ve buna yönelik söylemler ve yol haritaları üretilmektedir. Hüzün mirası ve keder turizmi gibi kavramlar güncel söylemler olarak karşımıza çıkarken, başta UNESCO olmak üzere uluslararası kurumların ürettiği çeşitli metinler de işlevsizleşen askeri mirasın turizm potansiyeli ve yeniden değerlendirilmesi konusunda rehber olarak kullanılmaktadır. Zengin bir askeri miras envanterine sahip olan Erzurum kentinde de savunma mimarisinin yeniden değerlendirilmesi çok kez gündeme gelmiştir. Son dönemde kentte askeri mirasın korunması ve turizme kazandırılması için çalışmalar yürütülmektedir. Çalışma kapsamında; Erzurum askeri mimari mirasının mevcut durumu belirlenecek, envantere ilişkin müdahale önerileri sunulacaktır. Ayrıca, askeri mimari mirasın korunması ve yeniden değerlendirilmesi üzerine güncel söylemler, uygulamalar ve uluslararası metinler ışığında Erzurum savunma yapıları üzerinde yürütülen çalışmalar incelenecektir. Çalışma, Erzurum askeri mirasının mimari bir bakış açısıyla bütüncül olarak korunması ve turizm ekseninde değerlendirilmesi noktasında, öneriler bütünü geliştirmeyi hedeflemektedir.