Sosyal Kamu Hizmeti Olarak Konut Politikası, İzmir.


Karaman Z. T.

Bornova Belediyesi Yayını, İzmir, 1990

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 1990
  • Yayınevi: Bornova Belediyesi Yayını
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kömürün yaygın olarak kullanıldığı ve buharın makinede kullanımının bulunmasından önceki dönemlerde, yerleşik barınma düzeni içinde, çiftçilik yapılmış ya da konutlarına yakın alanlarda diğer ticari faaliyetler yürütülmüştür. Aile içi üretimde, bireyler işbölümünü ve ürettikleri bazı malların kontrolünü gerçekleştirebilmişlerdir. İlk Endüstriyel Devrim bu yardımlaşmayı bozmuş, iş ailenin dışına çıkıp fabrikaya geçmiştir. Milyonlarca insan aniden ve hızla değişen kentlerde, gecekondulaşmaya yol açmıştır. Bu yerleşimler yemek ve uyumaktan başka yeri bulunmayan, zaten ihtiyaç da duyulmayan bir yapıya sahiptir. Hızla yükselen bir arayışla ticari ekonomide konut hizmetleri meslek haline dönüşmeye başlamıştır.

Gelişmiş toplumlarda uyanık zamanın yarısından fazlası konut veya konutun yakınında geçirilmektedir. Kişi/aile sermayesinin yarısından fazlasını konuta yatırmaktadır. Sosyal yaşantı, boş zaman ve yaratıcılık faaliyetlerinin hemen hemen dörtte üçünden fazlası konutta geçirilmekte, kapasiteleri ve değerleri ile insanlar orada yetişmekte ve mal sahibi olmaktadır.

Çok genel bir anlatımla, günümüzde sosyo-ekonomik hayatın tüm yönleri konut ile yoğun ilişkilere sahiptir. Çoğu kere,  konut alanı, kadının kocası veya çocukları tarafından  "fazla"  kullanıldığı  bir genel sahne görünümündedir. Konut,  aile içinde en az rekabetin ve en iyi fırsatların çoğunun gerçekleştirildiği gönüllü beraberlik alanıdır. Ayrıca  komşuluk ilişkileri konuta ilişkin faaliyetler arasında yer alan önemli kente dair konular arasında yer almaktadır.

Farklı politik sistemlerde ve kültürlerde daima bir "konut sorunu" vardır. Konut sektörü, konut kaynaklarının kullanımının bireysel ve toplumsal ölçeklerde paylaşımı ve kaynakların tahsisi ile yakından ilgilidir. Bize göre, konut sorunları arz ve talep ölçümlerinin zorluğundan ziyade "güç" ilişkilerinden kaynaklanmaktadır.

Konut öncelikle sosyal bir alandır. Bu nedenle içinde yaşayanların verimliliği etkileyen , ekonomik bir yönü de bulunmaktadır. Ekonomik karar sisteminin tercihlerine bağlı olarak, standardı geliştirilmektedir. Konut stoku, topluluğun/toplumun mali imkan ve araçları ile konuya verdiği öneme göre şu veya bu şekilde yaratılmaktadır. Toplumdaki; sosyal, ahlaki, yasal ve diğer iş ilişkileri yapısı, konut sektörünün ekonomik yönünü şüphesiz etkilemektedir. Bu noktada, konut için temel kaynaklar, "toprak" ve "sermaye" olarak görülmektedir. Özellikle kent toprağının paylaşımı ve sermayenin yaratılışı, toplum tarafından gerçekleştirildiğinden, konut standartlarının ortaya konulmasında kişisel görüşler/istekler fazla şansa sahip değildir.

Barınma ihtiyacının karşılanmadığı bir toplumda, sosyal barışın korunması ve huzurun temini mümkün görülmemektedir. Bu nedenle de konut, kamusal bir hizmet olarak değerlendirilmektedir. Konutun bir kamusal hizmet olarak değerlendirilmesi ile konuya başlamak yerinde olacaktır. Mamafih bu kitapta çeşitli yönleriyle uygulamalar anlatılırken konutla ilgili bilgilerin doğrudan veya dolaylı yer almadığı herhangi bir bölüm yok gibidir. Kitap teorik ağırlıklı planlanmıştır.  Baskısı tükenmiş olup,  temel konular Kent Yönetimi ve Politikası kitabında da yer almaktadır.