"SIRA DIŞI BİR ATİNALI THEODOROS ANGELOPOULOS'uN SİNEMASINA YOLCULUK"

Taranç R.

5 Dakika Ara: Sinema Ve Televizyonda Yönetmene Dair, Ragıp Taranç,Melih Tomak, Editör, paradigma akademi, Çanakkale, ss.73-114, 2020

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2020
  • Yayınevi: paradigma akademi
  • Basıldığı Şehir: Çanakkale
  • Sayfa Sayıları: ss.73-114
  • Editörler: Ragıp Taranç,Melih Tomak, Editör
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sinemada da yönetmenler birikimlerinden beslenerek, kur-

dukları dünyalarda anlamın keşfini izleyici ile paylaşır. Kimi ya-

şadığı toplumsal olayları ve olguları arka plana yerleştirirken, ki-

mileri de kültürel değerlerini yeniden kompozisyonlarına yansıt-

mayı “birikimlerini” dışa vurmayı yeğler. Bergson’a göre sine-

masal anlatımda, uzam ve süre arasındaki karşıtlık yerini “Geç-

mişin şimdi de saklanması ve birikmesi” olarak madde ve belleğe


dönüşür. Bu bağlamda, sinemada imgelerin saflığı, yönetmenin

düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Sinema modern dünyanın

kendini ifade ediş biçimidir.


Sinemada yönetmenler şölenin sahibi olarak zevklerin, beğe-

nilerin peşinde, öncelikle ekiplerini sonra izleyicileri maceradan


maceraya sürüklerler. Sinema, gündelik hayatın sosyolojisinin

tartışıldığı ve üzerinden farklı çözümleme yöntemleri ile anlam

ve anlatımların tartışıldığı sinemasal bir bilimdir. Yedinci sanat


ix


olarak da adlandırılan sinema, sanatsal akımların, kişilerin etki-

leşim kurduğu bir alan olarak yönetmenlerin yol göstericiliğinde


izleyicisini aydınlatmaktadır. Sanat, bilim ve felsefe kendilerini

düşünce üretme mekanizmaları üzerinden gerçekleştirmektedir.


Düşüncenin üç büyük formunu, sanat, bilim ve felsefeyi tanımla-

yan şey, her zaman kaosla kapışmak ,bir düzlem çizmek, kaosun


üzerine bir düzlem çekmektir. Her birine kendine has yöntemlerle

evrenin içinde bulunan bilinmezleri ortaya çıkarmayı hedefler

(Deleuze ve Guattari,1993:193).


Bu kitaptaki metinler sinema ve televizyon tarihinin kronolo-

jik sırasına göre dizinleme yapılmıştır. İlk metin Levent Ber-

ber’in hazırladığı dışavurumcu sinemanın önemli yönetmenlerin-

den biri olan Fritz Lang’in M – Bir Şehir Katilini Arıyor filminde


yönetmenin ışığın olanaklarından nasıl yararlandığını ve ışığı

hangi tekniklerle kullanıldığını Fritz Lang’ın 1931 Yapımı M –

Bir Şehir Katilini Arıyor Filminde Ekspresif Işık Kullanımı

adlı çalışmadır.

İkinci metin olarak Hilal S. Yılmaz’ın, filmlerinde mutlaka


arzu, gerçek ve başarısızlık arasındaki bağ ile ortaya konulan kız-

gınlığa yer veren İspanyol yönetmen Luis Bunuel’in Viridina,


Simon Del Desierto ve La Voie Lactee Filmlerinde Katolik

İnancı Yansımaları Üzerine Bir İnceleme adlı çalışmadır.

Üçüncü metin ortak çalışma olarak hem benim hem de yüksek


lisans ikinci tez danışmanlığını yaptığım Ebru Beyazıt Aptou-

rachman’a ait Sıra Dışı Bir Atinalı Theodoros Angelopou-

los’un Sinemasına Yolculuk adlı bir çalışmadır. Bu metin


Ebru’nun “20. yüzyıl Yunan tarihindeki politik dönüşümler ve


bunun Theodoros Angelopoulos sinemasındaki temsili” adlı yük-

sek lisans tezinden üretilmiştir. Bu kitapta böyle bir çalışmanın


olmasıyla birlikte kaybettiğim değerli yönetmen ve arkadaşım


Theodoros Angelopoulos için bir saygı duruşu niteliği taşımak-

tadır.


Dördüncü metin yüksek lisans öğrencim Serdar İleri’nin

dünya sinemasının en çok izlenen yönetmenlerinden olan Pedro


Almodovar ile ilgili hazırladığı “Almodovar’dan Daha Almo-

dovar”: Acı ve Zafer Filmi İzleğinde Bir Almodovar Monog-

rafisi adlı çalışmadır.


Beşinci metin Faik Kartelli’nin hazırladığı her yeni filmde


daha farklı anlatım biçimlerini cesurca deneyen ve bunları este-

tiğine kalıcı olarak ilave eden yönetmen Ferzan Özpetek Sine-

masında İnsan Mekân ve Zaman İlişkisi Bağlamında Görsel-

İşitsel Kompozisyon adlı çalışmadır.


Altıncı metin ise benim hazırlamış olduğum Sinemada Do-

cudrama (Dramatik Belgesel) Türünün Yeniden Yükselişi:


Bohemıan Rhapsody ve Müslüm Filmlerinin Alımlama Este-

tiği Bağlamında Çözümlenmesi adlı çalışmadır. Bu çalışmamın


bir diğer özelliği ise Aralık 2019’da Taras Şevçenko 4.Uluslararası

Sosyal Bilimler Kongresi – İzmir’de bildiri olarak sunulmuştur.


Kitabın yedinci metni Dilaver Bayındır’ın bir kadın akade-

misyen ve sinemacı kimliğiyle hazırladığı 2000’li Yıllar Sonrası


Türk Sineması’nda Kadın “Don Kişotlar” adlı çalışmadır.


Sekizinci metin, ortaya çıktığı günden beri televizyon dizile-

rinin izleyiciler üzerinde etkili mesajlar oluşturan yapımlar var-

dır. Bu yapımlara Melih Tomak eleştirel bir bakış açısıyla hazır-

ladığı Erkek Kimliği Üzerinden Şiddetin Meşrulaştırılması:


Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz adlı çalışmadır. Bu çalış-

manın bir diğer özelliği ise Aralık 2019’da Taras Şevçenko


4.Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi – İzmir’de bildiri olarak

sunulmuştur.


Kitabın son olarak dokuzuncu metni Osman Dikiciler’in ha-

zırladığı sinemanın asıl sorunsalı olan izleyiciye ulaşabilme du-

rumlarının nasıl olduğuna dair 2000 Sonrası Türk Sinemasında


Salon Sorunu ve Tekelleşmeye Karşı Alternatif Gösterim

Arayışları adlı çalışmadır.