Akademik Veri Yönetim Sistemi
13. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu, Kütahya, Türkiye, 8 - 11 Haziran 2023, ss.346-354
Sözlü kültür aktarımı açısından çok önemli bir yere sahip olan destan anlatıcılığı, gerek
yaşadığımız Anadolu topraklarında gerekse diğer Türk topluluklarında farklı isimlerle
karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel müzik performansı içerisinde destan anlatıcıları, içinde
bulundukları toplumların kültürel tarihini ve hafızasını canlı tutmak için önemli bir rol
oynamaktadırlar.
Türklerin kadim zamanlardaki yaşam tarzlarının temel kavramlarını, sosyal ilişkilerini,
dünya görüşlerini, davranış kalıplarını, tarihlerini edebî bir şekilde özetleyen, içeriğinde
Şamanizm, mitoloji ve sanatsal düşüncenin birçok katmanını bulunduran destanlar, bir
enstrüman eşliğinde müzikle de icra edilmektedir. Destan anlatıcılarının sergilediği bu müzikal
performansı sadece destan anlatımına edilen bir müzik eşliği olarak değil, içinde bulunduğu
ortama göre değişkenlik gösterebilen, dinleyenler üzerinde derin etkiler yaratan canlı bir olgu
olarak da ifade edebiliriz.
Performans, yaratım aktarım yapan kişi ile birlikte onu izleyen veya dinleyen kişilerin
etkileşimiyle gelişip bir olgu haline dönüşen, bununla birlikte sosyal yaşamın birçok alanında
kullanılan bir terimdir. Performans, günümüzde birçok disiplinin içerisinde de yer bulmuştur.
Sunmak istediğimiz bu çalışmada performans kavramını müzik alanı içerisinde inceleyip,
Unesco’nun Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) içerisine aldığı ve Türk dünyasında çok
önemli bir yer tutan Destan Anlatıcıları’nın kuramsal art alanı ve müzik performansları üzerinde
değerlendirmeler yapılmıştır.