Özet

Kan beyin bariyeri (KBB) nörovasküler ünite ve mikrovasküler endotelyal hücreler için önem arz eden astrosit, perisit, bağışıklık ve nöron hücrelerinden oluşan karmaşık bir sistemdir. Nörodejeneratif hastalıklar, serebral inme, beyin tümörleri gibi nörolojik bozukluklara ilişkin hedef ilaçların geliştirilmesi KBB’yi içeren pek çok deneysel çalışmayı gerektirmektedir. İn vivo deneysel çalışmalardaki etik ve maliyet sorunları, yeni terapötiklerin geliştirilmesinde ön tarama ve doğrulanma ihtiyacı, araştırmacıları ilaç tasarımını hızlandırmak için yüksek verimli testlerin yapalabildiği in vitro KBB modelleri geliştirmeye yönlendirmiştir. Bu nedenle, laboratuvar ortamında kolaylıkla oluşturulabilen ve KBB ‘yi mümkün olduğunca en iyi yansıtabilecek deney modellerine gereksinim duyulmaktadır. Son 40 yıldır in vitro KBB modellemesi alanındaki gelişmeler, beyin çevresini regüle eden kompleks moleküler mekanizmalarla ilgili bilinenleri daha da geliştirmek ve merkezi sinir sistemini hedefleyen alternatif farmakolojik stratejilerin geliştirilmesi amacı üzerine yoğunlaşmaktadır. Literatürde pek çok in vitro KBB modeli yer almaktadır ancak bu modeller çeşitli avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Oluşturulan hastalık modelinin in vivo’yu en iyi taklit etmesi ve hedeflenen patogenezi yansıtması; yüksek transepitelyal/transendotelyal elektrik direnç, düşük transendotelyal geçirgenlik katsayısı ve nörovasküler üniteyi yansıtabilmesi için kullanılan hücreler gibi çeşitli parametrelere bağlıdır. Bu parametreler, KBB özelliklerini etkileyebileceği için kritik öneme sahiptir. Transwell sistemler sağladıkları pek çok üstünlük ve Amiloid βeta (Aβ) toksisitesi oluşturularak Alzheimer hastalık modelini iyi bir şekilde yansıtması nedeniyle tercih edilen bir in vitro KBB modelleridir. Günümüzde transwell in vitro KBB modellerinin geliştirilmesi alanındaki araştırmalar devam etmekte ve yeni araştırmalara temel oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: İn vitro kan beyin bariyer modelleri, Transwell sistemler, Amiloid βeta