Akademik Veri Yönetim Sistemi
ENERJİ ODAKLI TASARIMLAR VE TEKNİKLER, Doç. Dr. Merivan SASMAZ, Editör, İksad Yayınevi, Ankara, ss.159-216, 2022
Dörtte üçü sular ile kaplı olan dünyamızda geçmişten bugüne
kadar balıkçılık önemli bir geçim kaynağımızı oluşturmuştur. Balıkçılık
faaliyetlerinin artması ile ihtiyaca göre üretilmeye başlanan gemiler, balık alanlarının
tespit edilmesinde, balıkların avlanması, depolanması ve nakliyesinde
kullanılmaya başlanmıştır. Akdeniz Bölgesi ele alındığında ise, yüz ölçümünün
oldukça büyük olduğu görülmektedir. Bu durum bu denize kıyısı olan ülkelere
büyük bir ekonomik katkı sağlamaktadır. Denizden elde edilen ekonomik faydanın
en büyük gelir kalemini su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık faaliyetleri
sağlamaktadır. Bu durum Akdeniz’de büyük bir balıkçı filosunun oluşmasına yol
açmıştır. Bu filo kıyı balıkçılığında kullanıldığı gibi aynı zamanda orta
mesafe balıkçılığı, uzun mesafe balıkçılık ve açık deniz balıkçılığı için de
kullanılmakta ve zorlu deniz şartlarıyla karşılaşabilmektedir. Bu bağlamda,
balıkçı gemilerinin tasarım kriterlerinin belirlenmesi oldukça kritik önem
taşımaktadır.
Özellikle global ölçüde, 2000’li yıllarda, gemi inşa ustaları
ve tekne sahiplerinin istekleri ve kararları arasında şekillenen gemi inşa
süreci, güncel bir mühendislik anlayışı kazanmış ve uluslararası denetim
kuruluşlarının devreye girmesiyle profesyonelleşmiştir.
Günümüzde artan küresel rekabette, artan yakıt fiyatlarına
da paralel olarak, balıkçı gemilerinin tasarım parametrelerinin optimum
seviyelerde olması önem arz etmektedir. İncelenen her ülke Akdeniz kıyısında
olsa da Akdeniz bölgesi geniş bir coğrafyayı kapsadığı için, çok farklı
meteorolojik koşullara maruz kalmaktadır. Bu sebeple tüm bölge için genel bir
çıkarım yapmaktansa, ülkeler bazında özel olarak filoların incelenmesi ve
tasarım oranlarının belirlenmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Özellikle
Avrupa Birliği ülkelerinde hem aşırı avlanmayı önlemek konusunda uygulanan
yönetmeliklerle, hem de yeni balıkçı gemisi inşaatında uygulanan kotalarla,
balıkçı filoları denetim altında tutulmaktadır. Bu sebeple filonun verimliliği
ve en yüksek tasarım kriterlerine sahip olması oldukça önemlidir.
Ülkemizde de son yıllarda artan çabalarla,
balıkçılar ve tüketiciler bilinçlendirilmiş olup deniz ürünleri yetiştiriciliği
teşvik edilmektedir. Türk denizcilik tarihinde ilk defa açık deniz balıkçılığı
yapılmaya başlanmış olup gemi boyları 50 metrelere kadar ulaşmıştır. Bu
bağlamda ülkemizde balıkçılık trendinin değişmeye başladığı söylenebilir. Bu
çalışma kapsamında, mevcut Fas, Fransız, İspanyol, İtalyan ve Türk balıkçı
filoları detaylıca karşılaştırılarak incelenmiş ve iyileştirme önerileri
sunulmuştur.