Osmanlı Devleti'nin son dönemlerine kadar düzenli bir nüfus siyaseti yerine, daha çok vergi ve askeri ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik nüfus ve arazi istatistikleri tuttuğu bilinmektedir. Nüfus işlerini düzenlemekle görevli teşkilat Osmanlı devletinin Tanzimat'la başlayan modernleşme dönemde devleti çöküşe götüren nedenler, sağlıklı bir nüfus siyaseti yürütülmesinin önüne geçmişti. döneminde oluşturulmaya başlanmıştır. Sonraki dönemde devleti çöküşe götüren nedenler, sağlıklı bir nüfus siyasetiyürütülmesinin önüne geçmişti.Bağımsızlık Savaşı vererek kurulan yeni Cumhuriyet idaresi,nüfus işleri bakımından eski idareden son derece kötü bir mirasdevralmıştı. Uzun süren savaşlar, savaşlarla birlikte ortaya çıkanimkânsızlıklar, ülke içine ve dışına yönelik nüfus hareketleri, ölümler,doğumlar ve halkın nüfus işlerine yönelik olumsuz tavrı, nüfuskütüklerinin uzun yıllar doğru bir şekilde tutulması önünden engelteşkil etmişti. Binlerce doğum kayıt altına alınmamışken, binlerce ölüsicillerde sağ görünmekte; binlerce evliler defterlerde bekâr, binlerceboşanmış kütüklerde evli görünüyordu. Bu şartlar altında TürkiyeCumhuriyeti'nin önemle üzerinde durduğu konuların başında, Nüfussiyaseti geliyordu. Devletin uygulamaya çalıştığı nüfus siyasetinin ikiönemli ayağı bulunuyordu. Bunlardan biri genel olarak nüfusunazalmasını önlemek ve artmasına yönelik tedbirler almak, diğer ayağıise nüfusun nitelik ve nicelik olarak kayıt altına alınmasıydı.Bu çalışmada Cumhuriyet idaresinin nüfusu kayıt altına almayayönelik siyasetin önemli bir parçası olan gizli nüfusların yazımınayönelik çabalarına değineceğiz. Özellikle 1927 nüfus sayımı sonrası pekçok nüfusun saklı kaldığı gerçeği karşısında devlet, nüfus kayıtlarınayönelik çeşitli af düzenlemelerine gidecekti. 1933 yılında çıkarılan AfKanunu içinde, nüfus kayıtlarının affına dair hükümler bulunuyordu.Kanun sonrası halk, nüfus dairelerine koşarken, devlet karşı karşıyakaldığı yoğun talep karşısında çıkış çareleri arayacaktı. Bulunan çıkışyolu, nüfus kayıt işlemlerinde, taşrada görev yapan, durumu görevalmaya müsait olan tüm devlet memurlarının kullanılmasıydı.1934yılının Mart ayında bu yönde çıkarılan talimatname ile kısa süredebaşarı yakalanmış ve ardından 1934 yılının Temmuz ayında çıkarılanGizli Nüfusların Yazımına ilişkin kanunla, işleyişin yasal dayanaklarıoluşturulmuştu. Buradaki çalışmamızda, sözü edilen işleyişi tahliletmeye çalışacağız. Çalışmamıza nüfus kayıt defterleri temel kaynakteşkil edecektir.
It's widely known about the Ottoman State that, rather than applying a well-organized population policy; until the final periods of the state, it was preferred to collect statistical data of population and properties particularly to provide military needs and tax for the state. The organization, responsible to coordinate the population affairs, was firstly established during the modernization phase of the Ottoman State, which began with Tanzimat Reform. The causes drifting the state into the collapse in the following era proved to be more crucial than the application of a sound population policy. The new Republican state, established after the War of Independence, inherited absolutely unfavorable conditions of population affairs from the prior civil organization. The long warfare, the impossibilities emerging as a result of wars, the internal and external population movements, the deaths, the births and the negative reactions of the people on population affairs had posed an obstacle for collecting reliable data for the civil registries in a long course of time. The situation was that thousands of new-born babies weren't registered; other thousands of dead people were indicated as alive on civil registries. Furthermore, whereas many thousands of married people seemed still single, other some thousands were married according to the registry. Under those circumstances, the principal matter on which Turkish Republic emphasized on was the population policy. There were two essential pillars of the population policy, attempted to be applied by the state. One of them was in general to prevent the decrease in the population and to take the steps to increase the population; another was to register the population in terms of quality and quantity. Within the scope of this study, the efforts of the Republican government to register the concealed population as an essential part of the policy of population registration will be pointed out. Especially, having encountered the fact that great portion of the population remained concealed following the census of 1927, the government sought to make various amnesty regulations related to the civil registry. After the law was enacted, the people rushed to civil register offices and with the great demand of the public, the government sought for a solution. The final solution was to assign all public officers that were in field service and available to take in charge, to civil registration procedures. Through the ordinance, made for this aim in March 1934, a rapid success was attained and then through the Law related to Registration of Concealed Population, which was made in July 1934, the legal basis of the mechanism was founded. Within the scope of this study, the mechanism mentioned will be sought to be analyzed. The fundamental reference for our study will be the civil registry books.
