Yanık Yaralanmasında Önemli Faktör: Yaşlılık


Bilik Ö., Turhan Damar H.

Yara ve Yanık Sempozyumu & Hemşirelik Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 20 - 22 Ekim 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Yaşlı bireylerdeki değişimlerin yanık yarasının bakımına olan etkilerini ve yaşlıları yanık yaralanmasından korumada hemşireliğin önemini belirlemektir.

Yöntem: Web of Science veri tabanında konuya ilişkin son beş yıllık literatür incelemesi yapılmıştır.

Bulgular: Yaşlı bireyler, bilişsel yeteneklerin ve koordinasyonun, kuvvetin, duyuların ve görmenin azalması sonucu yanık yaralanması açısından risk taşımaktadır. Yangınlar veya alev yanıkları yaşlılardaki yanık yaralanmalarında en yaygın etiyolojidir. 60-80 yaş arasında yanık yaralanmalarına bağlı mortalite oranı artmaktadır. Yaşlılarda akciğer fonksiyonlarının azalması sonucu ventilasyon, akciğer esnekliği ve gaz değişimi etkilenebilir, sigara öyküsü durumu şiddetlendirir. Yanıklı yaşlılarda kardiyak fonksiyonların azalması ve koroner arter hastalığı, komplikasyon riskini arttırmaktadır. Böbrek ve karaciğer fonksiyonlarındaki azalma ilaçların metabolizmasını etkileyebilir. Malnutrisyon, diyabet gibi endokrin hastalıklar beslenme sorunlarına neden olabileceğinden hasta yakından izlenmelidir. Hastane başvurusunda veya bakım sırasında yaşlıların oryantasyon düzeyi değişebilir. Bu durum sağlık profesyonellerine ağrı ve anksiyete değerlendirirken zorluk yaşatabilir. Yaşlıların derisi ince ve esnekliği az olduğundan yaranın derinliği ve iyileşme yeteneği etkilenebilir. Yaşlılıkta görülen bu özellikler yanık bakımını daha da kompleks hale getirebilir. Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerini güvenle yapabilme yetenekleri değerlendirilir. Güvenliği sağlamak için yaşlılara ve aile üyelerine çevre düzenlemelerine ilişkin öneriler verilir. Yaşlılarda yanık yaralanmalarını önlemeye yönelik eğitim önemlidir. Hemşireler toplum ve ev ziyaretleri yaparak eğitim verebilirler. Yaşlı bireyler için alkol, yargı ve yeteneklere önemli derecede zarar verir. Eğer yatakta sigara içme alışkanlığı varsa, alkollü iken yangın çıkarma riski vardır. Bilişsel-duyusal yetersizlikler yangının fark edilmesini, tepki verilmesini ve kaçmayı geciktirebilir. Yaşlılardaki hareket kısıtlılıkları da yangından kaçmayı geciktirebilir.

Sonuç: Yaşlı bireyler yanık yaralanması açısından riskli gruptadır. Hemşireler korumada eğitimin gücünden yararlanabilir.

Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Yanık, Yaşlılık