Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yara ve Yanık Sempozyumu & Hemşirelik Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 20 - 22 Ekim 2023
Amaç: Yaşlı bireylerdeki değişimlerin
yanık yarasının bakımına olan etkilerini ve yaşlıları yanık yaralanmasından
korumada hemşireliğin önemini belirlemektir.
Yöntem: Web of Science veri tabanında
konuya ilişkin son beş yıllık literatür incelemesi yapılmıştır.
Bulgular: Yaşlı bireyler, bilişsel
yeteneklerin ve koordinasyonun, kuvvetin, duyuların ve görmenin azalması sonucu
yanık yaralanması açısından risk taşımaktadır. Yangınlar veya alev yanıkları
yaşlılardaki yanık yaralanmalarında en yaygın etiyolojidir. 60-80 yaş arasında
yanık yaralanmalarına bağlı mortalite oranı artmaktadır. Yaşlılarda akciğer
fonksiyonlarının azalması sonucu ventilasyon, akciğer esnekliği ve gaz değişimi
etkilenebilir, sigara öyküsü durumu şiddetlendirir. Yanıklı yaşlılarda kardiyak
fonksiyonların azalması ve koroner arter hastalığı, komplikasyon riskini
arttırmaktadır. Böbrek ve karaciğer fonksiyonlarındaki azalma ilaçların
metabolizmasını etkileyebilir. Malnutrisyon, diyabet gibi endokrin hastalıklar
beslenme sorunlarına neden olabileceğinden hasta yakından izlenmelidir. Hastane
başvurusunda veya bakım sırasında yaşlıların oryantasyon düzeyi değişebilir. Bu
durum sağlık profesyonellerine ağrı ve anksiyete değerlendirirken zorluk
yaşatabilir. Yaşlıların derisi ince ve esnekliği az olduğundan yaranın
derinliği ve iyileşme yeteneği etkilenebilir. Yaşlılıkta görülen bu özellikler
yanık bakımını daha da kompleks hale getirebilir. Yaşlıların günlük yaşam
aktivitelerini güvenle yapabilme yetenekleri değerlendirilir. Güvenliği
sağlamak için yaşlılara ve aile üyelerine çevre düzenlemelerine ilişkin
öneriler verilir. Yaşlılarda yanık yaralanmalarını önlemeye yönelik eğitim
önemlidir. Hemşireler toplum ve ev ziyaretleri yaparak eğitim verebilirler.
Yaşlı bireyler için alkol, yargı ve yeteneklere önemli derecede zarar verir.
Eğer yatakta sigara içme alışkanlığı varsa, alkollü iken yangın çıkarma riski
vardır. Bilişsel-duyusal yetersizlikler yangının fark edilmesini, tepki
verilmesini ve kaçmayı geciktirebilir. Yaşlılardaki hareket kısıtlılıkları da
yangından kaçmayı geciktirebilir.
Sonuç: Yaşlı bireyler yanık yaralanması
açısından riskli gruptadır. Hemşireler korumada eğitimin gücünden
yararlanabilir.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Yanık, Yaşlılık