KURAN'DA NİSA BİÇİMBİRİMİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ ÇEVİRİLERİ ÜZERİNDE DEĞERLENDİRMELER


Sökmen İ., Gülmez M.

DİYALEKTOLOG, cilt.35, sa.4, ss.1-26, 2025 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 35 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: DİYALEKTOLOG
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Education Source, Sobiad Atıf Dizini
  • Sayfa Sayıları: ss.1-26
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Nisâ’ sözcüğü Kur’ân-ı Kerîm’de toplam 59 yerde geçmektedir. Sözcüğün temel anlamı erkeğin zıttını ifade edecek şekilde “kadın”dır. Fakat Kuran’da bu temel anlamın yanı sıra bağlam içerisinde “eş” anlamını da kazanmaktadır. Bir de Türkiye Türkçesiyle yazılmış meallerde “uzun yaşam” şeklinde bir anlamdan daha söz edilmiştir. Çalışmanın amacı nisâ biçimbirimine verilen Türkçe karşılıkları dilbiliminin kavramları ışığında değerlendirerek bu meallerdeki çeviri sorunlarının çözümüne katkı sunmaktır. Bu doğrultuda verilen karşılıklar bağlam, anlam işaretleyicileri ve ayırıcıları, konotasyon (duygu değeri), art gönderim, ön gönderim başta olmak üzere anlambilim ve metindilbilimin kavramları ışığında değerlendirilmiş ve karşılık önerilerinde bulunulmuştur. Çalışmada, meal adı verilen günümüz çevirilerinin bir yöntem karmaşası içinde olduğu, karşılık seçimlerinde dilbiliminin ilke ve kavramlarına göre hareket edilmediği, bu nedenle pek çok çeviri sorunun ortaya çıktığı sonucuna varılmıştır. Sorunların çözümü için de Kuran’da kök seslere göre sınıflandırılmış isim ve fiil formunda geçen biçimbirimlerin her biri için ayrı ayrı dilbilimsel inceleme yapılması önerilmiştir.