Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yara ve Yanık Sempozyumu & Hemşirelik Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 20 - 22 Ekim 2023
Amaç: Travmatik hasara yol açan yanık yaralanmasındaki immünolojik yanıtın önemini açıklamaktır.
Yöntem: Konuya ilişkin literatür incelenerek yanıklarda immünolojik yanıt açıklanmıştır.
Bulgular: Travmatik hasarla sonuçlanan yanık yaralanmalarında oluşan immünolojik yanıtlar hastaların mortalite oranını artırabilmektedir. Yanık yaralanmalarının etkilerine ilişkin güncel bakış açısı, yanık hastalarında ortaya çıkan immünolojik yanıtın ölüm riskini artırmada son derece güçlü bir etkisinin olduğu yönündedir. Yanık hasarı, lokal ve sistemik değişiklikle sonuçlanır. Lokal değişikliklerde koagülasyon bölgesinde yapısal proteinlerin koagülasyonu sonucu geri dönüşsüz doku kaybı olur, staz bölgesinde deride, inflamatuar reaksiyonla oluşan hasar görülür, hiperemi bölgesinde yanık yarasının en dış çevresinde inflamasyona bağlı görülen vazodilatasyonla oluşan hasarlanma gerçekleşir. Sistemik değişikliklerde ise, aşırı miktarda sitokinlerin ve diğer inflamatuvar mediyatörlerin salınması sonucu vazodilatasyon, kapiller permeabilite artışı, ödem ve kan volümünde azalma oluşarak yanık şoku meydana gelir. Buna bağlı da kan volümü, kardiyak output, böbrek kanlanması ve glomerüler filtrasyon hızı azalır, intestinal permeabilite artar, gastrointestinal mukozal atrofi ve hipermetabolizma gelişir. Yanık sonrası sepsis ve çoklu organ yetmezliği sendromundan sorumlu olayların patogenezinde birçok mekanizma rol alır. Yanığa bağlı çift sarmallı RNA’nın, mitokondrial DNA’nın, lipopolisakkaritlerin ve peptidoglikanların salınımı sonucu immun ve inflamatuar yanıt gelişerek immunosüpresyon oluşur; vasküler sızıntı ve hipovolemik şoka bağlı doku yaralanması ve ödemi, organ hipoperfüzyonu, bakteriyel enfeksiyon riskinde artma görülür; metabolik değişiklikler sonucu katabolizma artar, lipoliz, insülin direnci ve kas proteinlerinde bozulma ortaya çıkarak hipermetabolizmaya neden olur. Tüm bunlar mortalite hızını artırmaktadır.
Sonuç: Yanıklar travmatik hasara neden olarak lokal ve sistemik immün sistemin baskılanmasına yol açar. Bu durum sistemik inflamatuar yanıt sendromuna ve kritik yanık hastalarında çoklu organ disfonksiyon sendromlarına neden olur ve sepsis tablosu görülür.
Anahtar Kelimeler: immünolojik yanıt, yanık