Sosyal Değişme ve Din, Emine Öztürk,Niyazi Akyüz, Editör, Livre de Lyon, Lyon, ss.123-144, 2025
Bu bölüm, din, küreselleşme ve toplumsal değişim arasındaki etkileşimi sosyolojik bir bakış açısıyla incelemektedir. Merkezde şu araştırma sorusu yer almaktadır: Din, küreselleşme süreçlerinden ve bu süreçlerin tetiklediği toplumsal değişimlerden ne ölçüde etkilenmiştir ve bu süreçler içerisinde dinin kendisi ne ölçüde şekillendirici bir güç olarak rol oynamıştır? Klasik ve çağdaş sosyolojik kuramlardan yararlanarak, bölüm ilk olarak küreselleşme ve toplumsal değişim kavramlarını açıklamakta ve dini hem bir dönüşüm nesnesi hem de öznesi olarak konumlandırmaktadır. Ardından, dini inançların, kurumların ve davranışların; kültür, ekonomi ve teknoloji gibi küreselleşme dinamikleriyle nasıl uyum sağladığı, bunlara nasıl direndiği ya da bu dinamikler tarafından nasıl dönüştürüldüğü ele alınmaktadır. Bu bağlamda, küresel dini hareketler, dini melezleşme ve dijital dindarlık gibi olgulara dikkat çekilmektedir. Aynı zamanda, dinin siyasi arenadan kimlik oluşumuna ve kalkınma girişimlerine kadar uzanan birçok alanda küresel gündemlerin ve toplumsal dönüşümlerin şekillenmesine nasıl katkıda bulunduğu da incelenmektedir. Kuramsal yaklaşımlar ve verilen bazı örnekler aracılığıyla bu bölüm, dinin hızla küreselleşen dünyada hem geleneği koruma hem de değişim ve değiştirme gücüne sahip, hayati ve bir o kadar tartışmalı bir alan olmaya devam ettiğini ifade etmektedir. Sonuç olarak bu bölüm, dinin küresel toplumsal değişim içindeki konumunu ilişkisel ve çok boyutlu bir anlayışla ele alma çağrısı yapmaktadır.
This section examines the interaction between religion, globalization, and social change from a sociological perspective. At its center lies the following research question: To what extent has religion been affected by globalization processes and the social changes triggered by these processes, and to what extent has religion itself acted as a shaping force within them? Drawing on classical and contemporary sociological theories, the section first explains the concepts of globalization and social change, positioning religion both as an object and an agent of transformation.
It then discusses how religious beliefs, institutions, and practices adapt to, resist, or are transformed by globalization dynamics such as culture, economy, and technology. In this context, phenomena such as global religious movements, religious hybridization, and digital religiosity are highlighted. At the same time, the section explores how religion contributes to shaping global agendas and social transformations across a wide range of areas—from the political arena to identity formation and development initiatives.
Through theoretical approaches and selected examples, the section argues that in a rapidly globalizing world, religion remains both a vital and highly contested domain, possessing the capacity to preserve tradition while also enabling change and transformation. Ultimately, the section calls for approaching the place of religion within global social change through a relational and multidimensional lens.