Birinci Dünya Savaşı ve Oniki Ada: İtalya’nın Oniki Ada’yı İşgali ve Yunanistan’ın Tepkisi, 1914-1915

Yellice G.

Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan Cumhuriyet Türkiye'sine Uluslararası Tarih Araştırmaları Sempozyumu, Yalova, Türkiye, 27 - 29 Temmuz 2024, ss.1, (Yayınlanmadı)

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Yalova
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmanın amacı, İtalya'nın Trablusgarp Savaşı sırasında işgal ettiği, 18 Ekim 1912'de imzalanan Uşi Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti'ne iade etmesi gereken Oniki Ada'yı Birinci Dünya Savaşı'na dahil olur olmaz ilhakı ve bu ilhaka ilişkin savaşta tarafsızlığını koruyan Yunanistan'ın tepkisini analiz etmektir. Çalışma, savaş sonrasında İtalya ve Yunanistan arasında İzmir'im işgaline ilişkin yaşanan rekabetin, bu bağlamda ve çerçevede Kurtuluş Savaşına, hatta Lozan Barış Konferansına ilişkin İtalya ve Yunanistan boyutundaki dinamiklerin daha iyi anlaşılması ve açıklaması açısından önem arz etmektedir.

İtalya'nın Oniki Adayı işgal etmekte temelde iki motivasyonu vardı. Trablusgarp’taki Osmanlı direnişini sonlandırmak, gelecekte Batı Anadolu'nun işgaline zemin hazırlamak için söz konusu adaları üs olarak kullanmak. Bu siyaset benzer bir plan içerisinde olan Yunanistan’da büyük bir rahatsızlık yaratmıştı. Bu yüzden İtalya'nın Oniki Adadaki varlığı, Uşi Antlaşmasına rağmen işgallerini sonlandırmaması büyük bir kaygıyla takip edilmiş, Yunanistan arka kapı diplomasisi yoluyla Büyük Güçler nezdindeki temaslarda bulunarak işgallerin sonlandırılması konusunda, adaların Yunanistan'a bırakılması konusunda büyük bir gayret sarf etmişti.

Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla birlikte Osmanlı Devleti ve Yunanistan arasındaki görüş ayrılıkları giderilemediği için Ege Adaları Meselesi çözümsüz kalırken İtalya Oniki Adadaki varlığını devam ettirmeyi başarmış, Osmanlı'nın ittifak bloğunda savaşa girmesini fırsata çevirip, bu adalardaki varlığına en çok tepki gösteren İngiltere ile anlaşıp adaları ilhak ettiğini ilan etmişti. Osmanlı bu karar karşısında etkisiz kalırken, karar Yunanistan'da büyük bir endişeye yol açmıştı. İtalya itilaf devletleri ile uzlaşma halinde hedefine doğru emin adımlarla ilerlerken, Yunanistan'da ve Oniki Adalardaki Rumlarda büyük bir tedirginlik iklimi hâkim olmuştu. İlgili ülkelerin arşiv kaynaklarına dayanan çalışma 1914-1915 tarihlerini kapsamaktadır.