TÜRKİYE’DE SEL AFETİ KARŞISINDA DEVLETİN ÖNLEMLERİ: 1948 ÇUKUROVA ÖRNEĞİ

Gülen A.

Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, cilt.22, sa.45, ss.823-843, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 22 Sayı: 45
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.823-843
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anadolu ve Trakya toprakları yüzyıllardan beri doğal afetlerle karşılaşmış, deprem, sel, çığ gibi olgular canlıların yaşantısını olumsuz yönde etkilemiştir. Anadolu’da meydana gelen doğal afetlerin en önemli arasında sayılan sellerde zaman zaman aşırı yağışlarla dolan ırmaklar yatağından taşarak setleri yıkmış ve yerleşim alanlarında büyük tahribatlara yol açmıştır. Gerek Osmanlı Devleti zamanında ve gerekse Cumhuriyet devrinde büyük yerleşim bölgelerinde ve tarımsal alanlarda mal ve can kayıplarına yol açan doğal afet kaynaklı zararlar devlet yetkililerinin başlıca uğraş alanı olmuştur. Türkiye’de II. Dünya Savaşı yıllarında ve sonrasında da önemli sel afetleri meydana gelmiştir. 1948 yılında Anadolu’nun en verimli coğrafyalarından Çukurova bölgesinde etkili olan yağmurlar Berdan Nehri’ni taşırmış, nehir üzerindeki setler yıkılmış ve Adana, Mersin, Tarsus’ta su baskınları yaşanmıştır. Tarımsal alanlarda yol açtığı zararın dışında yerleşim alanlarını da olumsuz etkileyen sel felaketi köylerle iletişim kesilmesine, insanlar ve hayvanların açlık tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. Sel baskını karşısında zarara uğrayanlar için devletin kurumları harekete geçerek afetzedelerin ihtiyaçlarını karşılama çabasına girişmiştir. Bu çalışmada 1948 yılında meydana gelen sel felaketini takip eden günlerde Çukurova bölgesine yapılan ilk yardım faaliyetleri ve devlet destekleri ele alınmıştır. Çalışmada 1948 kış aylarında henüz II. Dünya Savaşı’nın ekonomik zorluklarının etkisinin devam ettiği dönemde Çukurova’da etkili olan yağışlar neticesinde meydana gelen sel felaketinin etkileri ele alınmış, afet karşısında devlet kurumlarının önlemleri ve yardım faaliyetleri irdelenmiştir. Henüz Türkiye’de sel felaketleri üzerine yapılmış akademik çalışmalar oldukça sınırlıdır. Dolayısıyla bu çalışmada da ağırlıklı olarak arşiv belgeleri, dönemin belli başlı gazetelerinden yararlanılmış ve savaş sonrası dönemde Çukurova gibi önemli bir tarım bölgesinde oluşan felakete karşı neler yapılabildiği ortaya konmaya çabalanmıştır.